Lang voordat de gojibes en moerbei populair werden, was er al een andere superfood bekend, namelijk de cranberry. De indianen gebruikten het sap van de bessen voor de behandeling van wonden veroorzaakt door pijlen en ter bescherming tegen blaasontsteking. De bessen van de cranberrystruik bevatten namelijk veel flavonoïden, vitamine C, vitamine B5, B6, E en K en mangaan, koper en ijzer. Tijd om deze vitaminebommen nader te bekijken.
- De geschiedenis van de cranberry
- Hoe komt de cranberry op Terschelling terecht?
- De ontdekking van de cranberry
- Hoe komt de cranberry aan zijn naam?
- Cranberry, een vitamine C-rijk besje
- Verse cranberry of cranberry capsules
- Recept
De geschiedenis van de cranberry
Oorspronkelijk groeit de cranberrystruik (Vaccinium macrocarpon) in het noordoosten van Amerika en Canada. De indianen in deze gebieden hadden al veel kennis van cranberry's. Ze gebruikten deze bes voor medicinale doeleinden. De kolonisten zagen hier wel toekomst in. Ze konden de veelzijdige rode bessen goed inzetten tijdens de zeevaart. De cranberry's bevatten immers veel vitamine C en antioxidanten. Hierdoor bleven de bessen ongekoeld maanden goed. Men nam vaten cranberry's mee om de bemanning tegen scheurbuik te beschermen.
“De cranberry werd in grote vaten meegenomen op reis om de zeelieden tegen scheurbuik te beschermen”
De cranberry of grote veenbesstruik groeit in het wild op Terschelling. Dat is best opmerkelijk omdat deze plant van oorsprong niet in Nederland voorkomt. Hoe heeft de plant de oversteek kunnen maken? Dat hangt samen met bovenstaand verhaal. Zoals net is beschreven, werden vaten met cranberry’s op de schepen geladen om de bemanning tegen scheurbuik te beschermen. Waarschijnlijk zijn enkele van deze vaten honderden jaren geleden na een schipbreuk op Terschelling aangespoeld. Strandjutters dachten dat ze wijn hadden gevonden. Tot hun spijt zat er geen wijn in, maar harde, zure rode bessen. Ze lieten deze bessen achter in het duin en daar schoten ze wortel.
De ontdekking van de cranberry
Botanicus Holkema was in 1868 voor zijn afstudeerscriptie op zoek naar een bijzondere plant. Hij ontdekte de cranberry in de duinvalleien op Terschelling. Hiermee was de interesse bij academici gewekt. De plant werden opgehaald en in Drente opnieuw geplant. Door deze commotie werden de Terschellingers nieuwsgierig. Tot die tijd hadden ze de vruchten immers links laten liggen. Tegenwoordig is de cranberry nauw met de eilanders verbonden.
De Latijnse naam voor de cranberrystruik is Vaccinium macrocarpon. Deze naam kan worden verklaard. Zo betekent Vacca ‘koe’ en baccinium/bacca ‘bessen’. Met andere woorden: bessenstruik die koeien graag eten. Ten tweede is het een oude plantennaam voor bosbes: Macrocarpon komt van macros, ‘groot’, en karpos wat ‘vrucht’ betekent. Met andere woorden: met grote vruchten. De Nederlandse naam voor deze struik is cranberry, grote veenbes of lepeltjesheide. Cranberry is een verbastering van craneberry (kraanvogelbes). Dit komt doordat het gebogen steeltje van de bloem op de nek van een kraanvogel lijkt.
“De naam cranberry is een verbastering van cranberry, wat kraanvogelbes betekent. Het gebogen steeltje van de bloem doet denken aan de nek van een kraanvogel.”
Verse cranberry’s zijn rijk aan vitamines en mineralen. Een portie (100 gram) van deze rode bessen levert al de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C. Vitamine C is nodig voor de ondersteuning van de weerstand. Verder bevatten cranberry’s nog andere antioxidanten, zoals proanthocyanidine. Naast bescherming tegen schadelijke stoffen, zorgt proanthocyanidine voor de mooie rode kleur. Er is meer wetenschappelijk onderzoek nodig om positieve effecten van cranberry’s te onderbouwen. Een gevarieerd eetpatroon en veel verschillende kleuren groente en fruit, zijn nog altijd de eerste keuze voor de gezondheid. De bessen van de cranberrystruik bevatten tevens veel flavonoïden, vitamine B5, B6, E en K en mangaan, koper en ijzer.
Verse cranberry of cranberry-capsules
Verse cranberry’s leveren een positieve bijdrage aan de gezondheid. In Nederland worden verse cranberry’s echter maar weinig verkocht. Wel zijn in de winkels gedroogde cranberry’s, cranberrysap, jam of compôte te koop. Deze producten bevatten vaak veel suiker en door de bereiding gaat een groot deel van de vitamines en mineralen verloren. Een goed alternatief voor de verse cranberry zijn supplementen met cranberryextract. Het voordeel is dat in supplementen geen stoffen verloren gaan. Hierdoor bevatten supplementen een hoger gehalte aan werkzame stoffen. Ook is de smaak geen spelbreker. Cranberry heeft net als ongezoet cranberrysap een zure en wrange smaak. Dit wordt meestal niet gewaardeerd. Vitaminesperpost.nl heeft naast cranberrycapsules ook cranberrypoeder. Dit poeder kan bijvoorbeeld in smoothies worden verwerkt.
Recept: Zelfgemaakte chocoladereep met cranberry's en noten
Ingrediënten:
- 200 g witte chocolade
- 200 g pure of melkchocolade
- 40 g walnoten, hazelnoten of pistachenoten
- 200 g gedroogde cranberry's
Bereiden:
- Breek de chocolade in stukken.
- Smelt de chocolade in twee aparte kommen au bain marie of in de magnetron.
- Hak ondertussen de walnoten in grove stukken.
- Giet de gesmolten chocolade over de uiteinden van een met bakpapier bedekte bakplaat.
- Meng voor een marmer-effect de twee chocoladehelften met een houten lepel door elkaar.
- Voeg de walnoten en cranberry's toe.
- Laat de chocolade een paar uur afkoelen in de koelkast.
- Snijd of breek de chocolade in stukken.
(Bron: hellofresh)
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over cranberry? Neem dan contact op met onze deskundige medewerkers. Zij zijn tijdens kantooruren bereikbaar op tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
