Heel lang geleden, ergens in een ver land, woonde een koning met drie dochters. Op een dag wilde de koning weten hoeveel zijn dochters van hem hielden. De oudste antwoordde: ‘Ik hou meer van je dan van goud’. De middelste zei: ‘Ik hou meer van je dan van mijn baljurken’. De koning was met beide antwoorden tevreden. Toen de jongste echter antwoordde: ‘Pap, ik hou van je zoveel als het zout op de hele wereld’, werd zij uit het rijk verbannen. Tot er op een dag geen korrel zout meer in het koninkrijk was te vinden. Alle maaltijden werden smakeloos en in het land ontbrak alle vreugde. Pas toen zag de koning de waarde van zout in en werd zijn dochter weer toegelaten aan het hof.
“We hebben natrium nodig voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam”
Wat is zout?
Deze korte beschrijving van het beroemde sprookje van de Zoutprinses geeft al aan dat zout als smaakmaker onontbeerlijk is. Natuurlijk bedoelen we daarmee keukenzout. In feite is zout echter een verzamelnaam voor kalk, gips, magnesium, ammoniumzouten en dus keukenzout. Keukenzout bestaat uit twee componenten: natrium en chloride. Keukenzout is dan ook de belangrijkste bron van natrium in onze voeding. We hebben natrium nodig voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam. Daarnaast heeft zout invloed op de bloeddruk en is het onmisbaar voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Ons lichaam heeft dus zout nodig. Zout is een van de vijf basissmaken zoet, zuur, zout, bitter en umami. Het is de oudste smaakmaker ter wereld en werd ooit zelfs als betaalmiddel gebruikt.
“We overschrijden bijna allemaal vrijwel dagelijks de aanbevolen norm van maximaal 6 gram zout per dag”
Hoeveel zout krijgen we gemiddeld binnen?
Naar schatting voegen we zo’n 20% van de hoeveelheid zout die we via onze voeding binnenkrijgen, zelf toe. De grootste hoeveelheid, ongeveer 80%, consumeren we via het zout dat fabrikanten al hebben toegevoegd aan levensmiddelen. De bekendste zijn kant-en-klaar maaltijden (ook voor veganisten en vegetariërs) maar ook brood, snacks, pizza’s, soepen, sauzen en kaas. Hierdoor overschrijden we bijna allemaal vrijwel dagelijks de aanbevolen norm van maximaal 6 gram zout per dag. Bovendien wordt natrium ook nog in andere vormen aan voeding toegevoegd. U kunt hierbij denken aan natriumwaterstofcarbonaat (bakpoeder), natriumfosfaten (stabilisatoren), natriumbezoaat (conserveermiddel) en mononatriumglutamaat (beter bekend als de smaakmaker vetsin).
Hoe wordt zout gewonnen?
We kennen drie manieren om zout te winnen. Er is zeezout, steenzout en uitgeloogd zout. Zeezout wordt gewonnen door zeewater in bekkens te laten stromen en dit vervolgens te laten verdampen in de zon. Een dikke korst met zout blijft achter. Steenzout wordt gewonnen in mijnen of uit stenen. Dit zout ligt meestal in dikke lagen onder de grond en is afkomstig van verdampte geologische meren. Mijnwerkers hakken er stukken van of men spuit water in de mijn en laat de pekel bovengronds verdampen. In hooggelegen gebieden kan men zout ook nog via loging extraheren.
“Zeezout, Himalayazout, Hawaïaans zout en Keltisch zout zijn tegenwoordig erg populair”
Welke soorten zout kennen we?
Zoals we suiker niet alleen in een geraffineerde witte vorm kennen, zo zijn er ook meer soorten zout. We noemden bovenstaand al keuken- of tafelzout. In Nederland wordt aan vrijwel al dit zout jodium toegevoegd. Daarnaast zijn zeezout, Himalayazout, Hawaïaans zout en Keltisch zout tegenwoordig populair. Net als keukenzout bestaat dit zout voornamelijk uit natriumchloride maar zonder toegevoegde jodium. Himalayazout is een ongeraffineerd kristalzout uit het Himalayagebergte. Hawaiaans zwart zout is zout met toevoeging van actieve kool. Daarnaast is er Hawaiaans rood zout met toevoeging van bamboebladextract. Perzisch blauw zout is een mijnzout met blauw sylviniet. Zeezout wordt, zoals de naam al zegt, uit de zee gewonnen en bevat talrijke mineralen. Helaas kan zeezout ook verontreinigd zijn en lood, kwik en cadmium bevatten. Om brood en broodvervangers te bakken, hebben we bakkerszout nodig. In Nederland mag aan dit zout meer jodium worden toegevoegd dan aan keukenzout. Dan kennen we nog zoutmengsels waarin een deel van het natrium is vervangen door kalium en magnesium. Mensen met slechte nieren en personen die bepaalde plaspillen of ontstekingsremmers nemen, kunnen deze zoutmengsels beter niet gebruiken. Een laatste zoutsoort die we hier willen noemen, is aromazout. Hieraan zijn gemalen kruiden en specerijen toegevoegd.
“De consumptie van veel zout kan leiden tot een overbelasting van de nieren”
Gevolgen van te veel zout
Omdat zout in vrijwel al onze voeding is verwerkt, krijgt 85% van de Nederlanders dagelijks meer zout binnen dan de maximale hoeveelheid van 6 gram per dag. Dit kan nogal wat gevolgen voor de gezondheid hebben. Om te beginnen, houdt het lichaam meer vocht dan nodig vast als u teveel zout neemt. Dit betekent: meer zout in de bloedvaten, die meer onder druk komen te staan. Hierdoor moet het hart harder werken om het bloed rond te pompen. Daarom wordt bij een hoge bloeddruk aangeraden om de zoutinname te verminderen. Daarnaast weten we dat het optimaal functioneren van het hart en de bloedvaten samen kan hangen met de inname van zout. Een ander risico is dat de consumptie van veel zout kan leiden tot een overbelasting van de nieren. De nieren regelen immers de hoeveelheid zout in het lichaam en moeten extra hard werken als u teveel natrium binnenkrijgt. Dat harde werken, kan de nieren beschadigen. Wie veel zout eet, plast het teveel aan natrium samen met calcium uit. We hebben calcium nodig voor de opbouw en onderhoud van de botten en het gebit. Een hoge zoutconsumptie kan dus botontkalking in de hand werken.
Ondersteuning voor hart en bloedvaten en/of bloeddruk
Gebruikt u al weinig zout maar bent u toch altijd op zoek naar producten die uw hart en bloedvaten en/of uw bloeddruk ondersteunen? Dan zou u uw toevlucht naar voedingssupplementen kunnen nemen. Zo heeft kalium citraat een gunstige invloed op het behoud van een normale bloeddruk*. Een voedingssupplement met meidoornextract ondersteunt een normale hartfunctie*. Ook gember wordt vaak ingezet ter ondersteuning van hart en bloedvaten*.
*Evaluatie gezondheidsclaims is lopende.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over voedingssupplementen voor hart en bloedvaten en/of bloeddruk of heeft u andere vragen? Wij helpen u graag! Onze deskundige medewerkers zijn dagelijks tijdens kantooruren telefonisch te bereiken op tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
