Een plant die het woord ‘heilig’ in zijn Latijnse, wetenschappelijke naam heeft staan, moet wel wat in zijn mars hebben. Dat is het geval bij het heilige basilicum of Ocimum sanctum, ook wel ‘Tulsi’ of ‘holy basil’ genoemd. In het Sanskriet betekent Tulsi ‘onvergelijkbaar’. Dat zijn nogal wat benamingen voor een eigenlijk tamelijk onooglijk plantje.
- Tulsi: de spirituele plant van de hindoes
- Tulsi capsules met minimaal 3% ursolzuur
- Twee varianten: Krishna Tulsi en Lakshmi Tulsi
- Tulsi wordt tegenwoordig in de hele wereld geteeld
- Tulsi is een ‘levenselixer’
- De heilige basilicum wordt in het hindoeïsme vereerd
- De godin Tulsi huwt haar universele echtgenoot Vishnu
- Heilige basilicum in de keuken
- Recept: romige kipcurry met cashewnoten en heilige basilicum
Tulsi: de spirituele plant van de hindoes
Toen aan het begin van de vorige eeuw het Britse systeem van contractarbeiders in India ophield te bestaan, verspreidden veel hindoes zich uit over de planeet. Daarbij namen ze de zaden van hun allerheiligste plant Tulsi met zich mee mee. Deze kruidige plant speelt niet alleen spiritueel een belangrijke rol binnen het hindoeïsme, hij wordt ook al lang praktisch in de Ayurveda gebruikt om er de gezondheid mee te ondersteunen.
Hoewel de plant oorspronkelijk voorkomt in India en andere Oost-Aziatische landen, kunnen we tegenwoordig ook in het Westen profiteren van de positieve eigenschappen van deze 'heilige en onvergelijkbare plant'. We noemen ze hier op:
- Het is een antioxidant*
- Het is goed voor de de luchtwegen*
- Het draagt positief bij aan de normale werking van het hart*
- En het helpt om geestelijk en lichamelijk in balans te blijven in periodes van stress*.
*Evaluatie gezondheidsclaims is lopende.
"Ursolzuur kan interessante voordelen bieden voor onze gezondheid"
Tulsi capsules met minimaal 3% ursolzuur
Ook in Nederland kunnen wij van de praktische eigenschappen van de Ocimum sanctum gebruik maken door middel van tulsi extract in capsules. Dit tulsi-extract is krachtig, namelijk gedoseerd op 15:1. Bovendien zijn de tulsi capsules gestandaardiseerd op 3% ursolzuur (ursolic acid). Ursolzuur is een pentacyclische triterpenoïde die al in 1920 is geïdentificeerd. De stof vinden we onder meer terug in de schillen van fruit, maar ook in kruiden en specerijen zoals rozemarijn, tijm en basilicum. Ursolzuur staat volop in de wetenschappelijke belangstelling. Daaruit komt onder meer naar voren dat ursolzuur interessante voordelen kan bieden voor onze gezondheid.
Twee varianten: Krishna Tulsi en Lakshmi Tulsi
Hoewel de plant ‘basilicum’ wordt genoemd, is een belangrijk verschil met dit kruid dat de plant zich vertakt en een houtige bast heeft. Westerse basilicum groeit als het ware in bosjes: enkele takjes met daaraan geurige blaadjes, soms licht vertakt. De geur hebben ze wel gemeen: beide hebben een aangenaam aroma. Van de heilige basilicum bestaat zowel een paars-rode variant (Krishna Tulsi) als een groene (Lakshmi of Rama tulsi). Van de paarsrode wordt gezegd dat de bladeren iets kleiner zijn en meer aromatisch. Maar dit betreft slechts uiterlijke kenmerken. In wezen is het één en dezelfde plant.
Tulsi wordt tegenwoordig in de hele wereld geteeld
Tulsi behoort tot de Labiatae- of muntfamilie, net zoals onze Italiaanse basilicum. Maar deze struik kan wel 60 centimeter hoog worden. Mits goed gesnoeid, kan de plant uitgroeien tot een compact gebladerd struikje dat met kleine paarse of witte, buisvormige bloemetjes bloeit. De plant wordt tegenwoordig in de hele wereld geteeld vanwege de religieuze en culinaire toepassingen en om de gezondheid mee te ondersteunen.
“De aanwezigheid van de heilige basilicumplant zou de vroomheid vergroten, de meditatie bevorderen en de omgeving zuiveren en beschermen”
Oude Ayurvedische teksten verwijzen al naar Tulsi als ‘levenselixer’. Verschillende delen van de plant worden gebruikt: bladeren, stengels en zaden. Hindoeïstische families in India, Nepal en delen van Pakistan, Bangladesh en Sri Lanka hebben allemaal een Tulsiplant in huis. De plant wordt vaak op de binnenplaats geteeld in een speciale pot met een vierzijdige structuur. De aanwezigheid van de heilige basilicumplant zou de vroomheid vergroten, meditatie bevorderen en de omgeving zuiveren en beschermen. Vanuit het perspectief van een traditionalistische hindoe is de Ocimum sanctum een plant met zulke krachtige waarden dat hij ons op het spirituele pad tot ‘bevrijding’ kan leiden.
“De plant speelt een rol in alle intieme Hindoeïstische hoogtepunten van het leven”
De heilige basilicumplant wordt in het hindoeïsme vereerd als een manifestatie van de godin Lakshmi (Tulsi), de belangrijkste partner en universele echtgenote van de god Vishnu. De rituele handeling van het water geven en verzorgen van de plant wordt meestal uitgevoerd door de vrouwen in huis en wordt als aanbiddelijk en verdienstelijk beschouwd. Heilig basilicum groeit veel bij tempels en van de houtachtige stengels van afgestorven planten worden eenvoudige kralen gemaakt voor mala’s.
Deze mala’s worden gebruikt voor het opzeggen van gebeden, maar worden ook als ketting gedragen om zegeningen en bescherming van God te verkrijgen. De plant speelt een belangrijke rol in alle intieme Hindoeïstische hoogtepunten van het leven. Er zijn rituelen met Tulsi als er wordt getrouwd en water dat met de bladeren is doordrenkt, wordt vaak aan de stervenden gegeven om hun ziel te laten opstijgen. Ook in de brandstapels van de overledenen worden tulsitakjes verwerkt in de hoop dat de overledene wordt verlost van het juk van de wedergeboorte.
"Heilige basilicum heeft binnen dit ritueel dan de belangrijke rol van de manifestatie van de godin Tulsi"
De godin Tulsi huwt haar universele echtgenoot Vishnu
In mei/juni wordt er op de 11e dag van de wassende (afnemende) maan Tulsi gezaaid. Drie maanden lang ontvangen de kleine plantjes de allerbeste verzorging. In augustus/september wordt de verering sterker: er wordt gezongen, men maakt zeven keer een rondgang rondom de plantjes en er worden offerandes gedaan van water, rijst, bloemen en zoetigheden. In oktober/november is er op de 11e dag van de wassende maand een hoogtepunt. Dan wordt een festival georganiseerd dat Tulsivivaha wordt genoemd. Tijdens dit festival huwt de godin Tulsi ceremonieel haar universele echtgenoot de heer Vishnu. Heilige basilicum heeft binnen dit ritueel dan de belangrijke rol van de manifestatie van de godin Tulsi.
Heilige basilicum in de keuken
Wie over bovenstaande tradities leest, zou heilige basilicum bijna niet in een gerecht durven gebruiken. Meestal wordt de groene variant bij ons culinair gebruikt, omdat de roodpaarse lastig is te verkrijgen. Bij Aziatische toko’s kunt u Thaise basilicum kopen. Die is misschien iets minder heilig, maar nog steeds bijzonder prettig van smaak.
Ingrediënten:
- 2 scharrel- of biologische kippenbouten
- 1 flinke ui
- 1 teen knoflook
- 1 pakje kokosroom
- 1 hete peper
- 1 appel
- handje ongezouten cashewnoten
- paar plakjes laos
- paar blaadjes citroenblad
- takje sereh (citroengras)
- goede kerrie, zout en beetje peper
- 1 el Thaise vissaus
- 200 gram droge witte basmati- of pandanrijst
- 2 el ongeraffineerde kokosolie
- 2 handjes fijngesneden Thaise of heilige basilicum
Bereiding:
- Kook de rijst gaar: een vingerkootje water boven de rijst. Rijst aan de kook brengen en de pan uitzetten als zich bovenin luchtgaatjes in de rijst hebben gevormd. De rijst gaart nog verder en hoeft dus niet kurkdroog te zijn als het vuur wordt uitgezet.
- Snijd de bouten in kleinere stukken, kruid ze met zout en weinig peper en bak goudbruin op middelhoog vuur in wat kokosolie.
- Haal de bouten eruit en bak de kleingesneden ui fruitig. Voeg de gehakte knoflook toe. Roer regelmatig. Stop de kipstukken weer in de pan. Doe de kokosroom erbij, de laos, vissaus, de geschilde appel in kleine stukjes, het citroengras en citroenblad. Voeg kerrie toe naar smaak, alsmede een half kopje water. Laat het geheel zachtjes garen.
- Voeg aan het eind de cashewnoten toe en bestrooi met de kleingesneden blaadjes van de heilige basilicum.
Namasté!
Vragen of advies?
Wij verkopen veel ayurvedische en adaptogene voedingssupplementen. Wilt u meer weten over heilige basilium of andere supplementen in ons assortiment? Schroom dan niet contact met ons op te nemen. Wij zijn bereikbaar via de contactpagina of tijdens kantoortijden op telefoonnummer +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
