Misschien kent u fenegriek wel uit de keuken. De ietwat bittere zaadjes worden bijvoorbeeld vaak in curry’s gebruikt of in brood verwerkt. Fenegriek wordt al op papyrusrollen uit het oude Egypte vermeld om zijn bijzondere kwaliteiten voor de gezondheid. Van deze kwaliteiten kunnen we vandaag de dag nog steeds volop gebruik maken. Fenegriek is duidelijk een veelzijdig zaadje met potentie.
- Wat is fenegriek?
- Hoe werd fenegriek populair?
- Fenegriek heeft een hoge voedingswaarde
- Fenegriek: Generally Recognized As Safe (GRAS)
- Fenegriek in de keuken
- Recept Tandoori muchli (geroosterde vis uit de oven)
Wat is fenegriek?
Fenegriek (Trigonella Foenum-graecum) staat onder verschillende namen bekend. Zo wordt het ook wel eens foenegriek, bokshoornklaver of Grieks hooi genoemd. De laatste term verwijst naar het gegeven dat de oude Grieken fenegriek als veevoer beschouwden en het kruid door het hooi mengden. Dit bracht de paarden sneller in conditie en verschafte hen een mooie, glanzende vacht. De geur van fenegriek heeft dan ook iets hooiachtigs. Fenegriek stamt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied.
Later verwierf het ook in Azië bekendheid. De plant uit de vingerbloemenfamilie (Fabaceae) wordt tussen de 60 en 90 centimeter hoog en heeft groene bladeren en kleine witte bloempjes. Het bijzondere goudbruine fenegriekzaad stamt uit peulen. Fenegriek is dan ook verwant aan bijvoorbeeld de tuinboon, maar ook aan verschillende soorten klaver. De naam Trigonella Foenum-graecum verwijst met het woord ‘trigonelle’ naar de vorm van de blaadjes, die ietwat op klaver lijken. Het Griekse ‘Foenum’ (hooi) en ‘graecum’ is verbasterd tot fenegriek. ‘Trigonella’ komt van ‘trigonus’ (driehoekig).
"Fenegriek werd in Mesopotamië zowel culinair als uitwendig gebruikt, bijvoorbeeld voor de huid”
Mesopotamië is de exacte plaats van herkomst van fenegriek. Mesopotamië was het gebied dat we nu Irak en Syrië noemen. In Mesopotamië is onder meer de basis van ons schrift en de grondlegging van ons huidige telling van tijd gelegd: 60 minuten in een uur en 24 uur in een dag. Fenegriek werd in Mesopotamië zowel culinair als uitwendig gebruikt, bijvoorbeeld voor de huid. Op een van de oude papyrusrollen zijn recepten aangetroffen om fenegriek bij brandwonden te gebruiken. Dioscorides (40-90 n. Chr.) heeft uitgebreid beschreven hoe hij fenegriek adviseerde bij bepaalde vrouwelijke ongemakken.
In de dertiende eeuw verwierf fenegriek populariteit als middel voor een frisse adem. In de twintigste eeuw is steeds meer onderzoek naar fenegriek gedaan, onder meer op het gebied van de spijsvertering. Het zaadpoeder wordt in het Midden-Oosten nog steeds als gele kleurstof gebruikt en in sommige landen zijn de blaadjes nog steeds populair om een onaangename smaak te verdoezelen.
“Fenegriek zit vol slijmstoffen”
Fenegriek heeft een hoge voedingswaarde
Fenegriek is dus duidelijk een veelzijdig zaadje met veel potentie. Een grote plus is daarbij dat fenegriek een hoge voedingswaarde heeft. Eén eetlepel zaden bevat slechts 35 calorieën maar wel 3 gram vezels, 3 gram eiwitten, 1 gram vet en 6 gram koolhydraten. Bovendien krijgt u als volwassene tegelijkertijd 20% van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) ijzer binnen, 7% van de ADH van mangaan en 5% van de ADH van magnesium. Daarnaast treffen we in fenegriek de vitamines A, B1, B2, B6 en C aan en geringe hoeveelheden kalium, fosfor, calcium, natrium, zink en koper.
Daarnaast zit fenegriek vol slijmstoffen. Deze stoffen hebben als kenmerk dat ze opzwellen als ze in contact komen met water. Slijmstoffen kunnen onder meer de spijsvertering ondersteunen*. Ook treffen we saponinen en coumarines in de specerij aan. Saponinen oftewel zeepstoffen zijn onder meer in staat om vetten op te lossen. Los van de voedingswaarde worden fenegriekextracten ook vaak gebruikt om zeep en cosmetica van te maken.
“De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar fenegriek”
Fenegriek: Generally Recognized As Safe (GRAS)
De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar fenegriek. Zo ook door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Deze organisatie heeft fenegriek inmiddels een GRAS-status toegekend, wat staat voor Generally Recognized As Safe. Bekende gezondheidskenmerken van deze specerij zijn dan ook dat fenegriek de eetlust bevordert*, het immuunsysteem helpt*, de vetstofwisseling ondersteunt* en bijdraagt aan het behoud van een gezonde bloedsuikerspiegel*. U kunt bij ons terecht voor Fenegriek Max. Deze formule is samengesteld met hooggestandaardiseerd fenegriekzaad met 50% actieve stoffen. Onze capsules zijn volgens IFS-kwaliteitsnormen gecapsuleerd.
*Evaluatie gezondheidsclaims is lopende.
“In combinatie met kaas wordt de specerij zoeter en gaat een beetje naar walnoot smaken”
In de keuken worden zowel de zaden als de verse bladeren gebruikt. De geur van de zaden is kruidig, warm, kerrie-achtig en een beetje bitter. U kunt ‘m vergelijken met selderij, gebrande suiker en esdoornsiroop. Het zaad wordt gebruikt in chutneys en ingelegde groente, maar misschien kent u het beter van de overheerlijke fenegriekkaas. In combinatie met kaas wordt de specerij zoeter en gaat een beetje naar walnoot smaken.
Daardoor kunt u het eventueel als walnootvervanger gebruiken als u allergisch bent voor noten. De zaadjes kunnen ook even worden geroosterd om de bittere smaak te neutraliseren. Daarnaast is fenegriekthee bekend en maken de zaadjes deel uit van de beroemde Indiase garam masala kruidenmix.
Tandoori muchli (geroosterde vis uit de oven)
(Bron: mijnreceptenboek.nl)
Ingrediënten:
- 1-1,5 kilo heilbot, panklaar
- 2 el zout
- sap van 1 citroen
- 1,5 tl versgemalen zwarte peper
Masala:
- 1 grote gepelde ui
- 1 el vers gehakte korianderblaadjes
- 2 tl garam masala
- 1 tl gemalen koriander
- 1 tl gemalen fenegriek
- 1 gepelde teen knoflook
- 4 el yoghurt
- 1 tl chilipoeder
- 1tl gemalen komijn
Bereiding:
Voor de masala:
- Hak de ui en knoflook fijn in blender of keukenmachine.
- Doe in een kom met de gehakte koriander, yoghurt, garam masala, chilipoeder, koriander, komijn en fenegriek.
- Meng de ingrediënten goed doorelkaar.
- De masala wordt gebruikt om de vis mee te marineren.
Vis:
- Neem een ovenschaal waarin de vis past.
- Leg er een vel aluminiumfolie in dat tweemaal groter dan de vis is.
- Kerf de vis aan beide kanten 4-5 maal diep in.
- Wrijf de vis in met citroensap en bestrooi met zout en peper.
- Wrijf de vis van buiten en binnen in met de masala.
- Trek de folie als een tent over de vis en vouw de naad dicht.
- Laat min. 4 uur marineren op een koele plek.
- Bak de vis dan 20 minuten op 160°.
- Haal voorzichtig uit de folie.
- Leg met een vistang op een grillrooster of houtskoolbarbecue of bak af op een rooster in de oven.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over fenegriek of andere kruiden en hun toepassingen? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
