Op 1 juni is het Wereldmelkdag. Geen voedingsmiddel wordt al bijna een eeuw lang zo intensief gepropageerd als melk. Al in 1934 bestond er een Crisis-Zuivelbureau dat via huisvrouwen met tentoonstellingen, zuiveldagen, kookdemonstraties en receptenfolders mensen zover probeerde te krijgen dat het drinken van (koe)melk gemeengoed werd. De zuivelindustrie kreeg subsidie van de regering en de marketingcampagnes werden steeds verfijnder.
- Zuivelconsumptie neemt gestaag af
- Is melk goed voor uw botten?
- Wat doet melk in uw lichaam?
- Is melk goed voor de huid?
- Welke melk is het gezondst?
- Slank met volle zuivelproducten
- Rauwe melk uit de melktap
- Melk, wat zit erin?
- Moeten we dan helemaal geen melk meer drinken?
- Alternatieven voor melk
- Hoe krijgen we toch sterke botten?
- Vitamine D en vitamine K versterken elkaar
"Slogans zoals ‘Melk is goed voor elk’, ‘Met melk meer mans’ en ‘Melk, de witte motor’, staan bij velen nog in het geheugen gegrift"
In 1950 werd het Nederlands Zuivelbureau opgericht, dat z'n pijlen vooral richtte op kinderen en jongeren. Slogans zoals ‘Melk is goed voor elk’, ‘Met melk meer mans’ en ‘Melk, de witte motor’, staan bij velen nog in het geheugen gegrift. De marketing wierp wel vruchten af, want in de jaren tachtig werd er door iedereen enorm veel melk gekocht en gedronken. Tegenwoordig is men er niet meer automatisch van overtuigd dat het gezond is om elke dag melk te drinken.
De zuivelconsumptie neemt in Nederland dan ook gestaag af ¹. Een reden van deze daling zou kunnen zijn dat melk steeds vaker in een negatief daglicht staat. Steeds meer mensen krijgen weet van de enorme hoeveelheid dieren die als 'colateral dammage' worden gezien. De vele stiertjes die nooit melk zullen geven en daardoor voortijdig het leven moeten laten. En de kalfjes die direct na hun geboorte bij hun moeder worden weg gehaald en in een kille witte krat worden weggezet. Dat is allemaal niet fijn voor de beeldvorming van melk. Maar bijvoorbeeld ook boeken zoals de ‘Voedselzandloper’ of ‘Melk de witte sloper’, waarin wordt geadviseerd geen koeienmelk meer te drinken, dragen bij aan een voortschrijdend bewustzijn en een ander voedingspatroon.
"Het drinken van veel melk levert het tegendeel op van wat de zuivelindustrie ons wil doen geloven"
Is melk goed voor uw botten?
Dat melk gezond is voor de botten en de tanden is een van de boodschappen die de zuivelindustrie ons wil inprenten. Maar is dat wel zo? Er zijn meerdere wetenschappelijke onderzoeken gepubliceerd die laten zien dat het drinken van veel melk het tegendeel oplevert van wat de zuivelindustrie ons wil doen geloven.
In een Amerikaans onderzoek uit 2012, uitgevoerd door medewerkers van de Harvard universiteit, zijn 6.712 jongvolwassenen gevolgd en is bekeken hoeveel botbreuken er ontstonden. De resultaten toonden aan dat actieve kinderen die melk dronken niet minder botbreuken kregen dan degenen die weinig tot geen melk dronken.
Wat doet melk in uw lichaam?
Koemelk onttrekt calcium aan onze botten. Als dierlijke eiwitten worden afgebroken, ontstaat er een zuur. Calcium is uitstekend in staat zuren te neutraliseren, maar ons lichaam onttrekt daarvoor calcium uit ons reservoir voor calcium: de botten en de tanden.
"IGF-1 (Insulin Growth Hormone) is erg goed voor kalfjes, maar niet voor mensen"
In melk zit een overvloed aan een hormoon dat IGF-1 (Insulin Growth Hormone) heet. Dit hormoon is goed voor kalfjes, maar niet voor mensen. IGF-1 is een groeihormoon. Het maakt kalfjes groot en sterk. Jongeren produceren van zichzelf al veel groeihormonen. Als ze daarbij ook nog groeihormoon uit koemelk binnen krijgen, kan dit acne en puistjes verergeren. Jongeren met acne hebben hier het meeste last van omdat de productie van hun eigen groeihormoon dan op zijn hoogst is.
Als jongeren met puistjes hun zuivelproducten door producten van plantaardige afkomst vervangen, zoals noten- of rijstmelk en kokosyoghurt, is de kans groot dat het probleem sterk vermindert. Sojazuivel is bij een onrustige huid niet aan te raden, maar oregano-olie kan wel weer een positieve invloed hebben op de huid.
"Supermarktmelk lijkt in de verste verte niet op de melk die een eeuw geleden werd gedronken"
De melk die we in de schappen van de supermarkt zien liggen, lijkt in de verste verte niet op de melk die een eeuw geleden werd gedronken. Niet alleen is de uier van de koe in volume zowat verdubbeld, ook het bewerkingsproces van melk levert heel andere melk op dan de oorspronkelijke melk. Industriële melk wordt op verschillende manieren verhit (gepasteuriseerd) en vermengd om een bepaald vetgehalte te krijgen.
Ook wordt de melk 'gehomogeniseerd'. Dit betekent dat de melk onder hoge druk door kleine gaatjes wordt geperst waardoor het vet gelijkmatig wordt verdeeld en er geen vel op komt na verwarming. Deze bewerking zorgt ervoor dat de melk minder goed in het spijsverteringskanaal wordt verteerd en dat voedingsstoffen verloren gaan.
"Melk drinken? Ga altijd voor volle of halfvolle melk"
Slank met volle zuivelproducten
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die volle melk of andere volle zuivelproducten gebruiken, vaak slanker zijn dan mensen die de magere producten gebruiken. In volle melkproducten zit meer vitamine A, D en K2 dan in de minder vette producten. De laatste zijn veel meer bewerkt omdat het vet er eerst is uitgehaald en er later weer aan is toegevoegd. Melk drinken? Ga dan altijd voor volle of halfvolle melk.
Rauwe melk uit de melktap
Er zijn biologische boerderijen die buiten een melktap hebben staan waar rauwe melk is te verkrijgen. Dit is de gezondste melk, vooral als deze van biologische koeien stamt die gras eten. Deze melk is onbewerkt, maar niet geschikt voor oude mensen of mensen met een slecht werkend afweersysteem. Melk is overigens bij uitstek een product waarin bestrijdingsmiddelen of medicijnen terechtkomen. Kies daarom altijd voor biologische melk.
"Mineralen kunnen we ook goed uit (biologische) plantaardige voeding halen"
Melk, wat zit erin?
Volgens het FrieslandCampina Instituut bevat 150 ml melk de volgende voedingsstoffen:
- 5,1 gram eiwit
- 183 mg calcium (23% van de RI)
- 153 mg fosfor (22% van de RI)
- 243 mg kalium (12% van de RI)
- 0,27 mg vitamine B2 (19% van de RI)
- 0,68 mcg vitamine B12 (27% van de RI)
Moeten we dan helemaal geen melk meer drinken?
In de jaren na de tweede wereldoorlog waren veel Nederlandse stadskinderen verzwakt door een langdurige periode van stress en voedselschaarste. Deze kinderen werden naar zogenaamde 'koloniehuizen' gestuurd. Dat waren huizen in een gezonde omgeving (bos of kust) waar de kinderen konden aansterken. De kinderen kregen veel melk te drinken om aan te sterken en om 'vet op de botten' te krijgen. Er zitten dus zeker goede stoffen in koemelk die geschikt zijn om aan te sterken.
Onze populaire lactoferrine supplementen zijn bijvoorbeeld van melk afgeleid. En daarnaast verkopen we 'colostrum'. Een supplement dat is gemaakt van de biest (eerste melk) van de koeien. Biest bevat vele voedingsstoffen zoals eiwitten (waaronder immunoglobulines), vitamines, mineralen en spoorelementen. Colostrum bevat minimaal 30% immunoglobulinen. Zo kunnen we het beste van de melk gebruiken zonder het te drinken.
Alternatieven voor melk
Mineralen kunnen we ook goed uit (met name biologische) plantaardige voeding halen. Het voordeel van plantaardige producten is dat ze goede voedingsvezels en andere plantaardige stoffen bevatten die goed zijn voor ons lichaam. De kans op een tekort aan fosfor is met het westerse voedingspatroon buitengewoon gering. Fosfor zit namelijk in veel voorbewerkte dranken zoals frisdrank, voorverpakte maaltijden en vlees.
Kalium vinden we in plantaardige voedingsmiddelen zoals (liefst ongezwavelde) abrikozen, appelstroop, bananen, amandelen, avocado’s, aardappelen en aardperen. Calcium vinden we in amandelen, ansjovis en groene groente zoals boerenkool, raapstelen, paksoi, broccoli, groene kool, sesamzaad en quinoa. Vitamine B2 zit in vlees, groente, fruit en brood en vitamine B12 vinden we in vlees.
"In hippe koffietentjes is cappuccino havermelk populairder dan cappuccino koemelk"
Plantaardige 'barista'-melk is tegenwoordig helemaal in
Steeds meer mensen weten de weg naar de plantaardige melksoorten te vinden. In hippe koffietentjes is 'cappuccino havermelk' tegenwoordig populairder dan cappuccino met koemelk. De producenten van plantaardige melk zitten namelijk niet stil en ontwikkelen steeds smakelijker melksoorten. Hoewel sommige plantaardige melksoorten een stuk duurder dan de dierlijke melk zijn, is dit een grote stap vooruit naar een klimaat- en diervriendelijk bakkie koffie.
Hoe krijgen we toch sterke botten?
De belangrijkste stoffen voor sterke botten en tanden zijn vitamine D en vitamine K. Iedere Nederlander zou 10 mcg vitamine D per dag moeten binnenkrijgen en sommige groepen mensen wordt nog 10 mcg extra aangeraden. De Gezondheidsraad meent dat een normale, gezonde Nederlander voldoende binnenkrijgt via zonlicht en de voeding en adviseert mensen om elke dag tussen 11.00-15.00 een kwartier buiten te zijn met hoofd en handen onbedekt.
Niet veel mensen die fulltime werken, hebben echter de gelegenheid of de zin om in de winter buiten een half uur in de vrieskou te vernaggelen.
Vitamine D en vitamine K versterken elkaar
Vitamine K en vitamine D versterken elkaar. Net zoals vitamine D, draagt vitamine K, bij aan de opname van mineralen/calcium in de botten en het botweefsel. Beide spelen een rol bij de botaanmaak, dragen bij aan het in stand houden van een stevig skelet en zijn goed voor het behoud van sterke botten. Vitamine K2 vinden we in nattõ, een Japans gerecht gemaakt van gefermenteerde sojabonen, in verschillende kaassoorten, eierdooiers, boter en in orgaanvlees.
Een vitamine D-supplement met vitamine K2 is een verleidelijke en efficiënte oplossing. Daarnaast zorgt regelmatige belasting van de botten door middel van actieve beweging en/of krachtsport ervoor dat de botten sterk blijven.
Bronnen:
¹https://www.distrifood.nl/assortiment/nieuws/2017/05/melkconsumptie-daalt-met-miljoenen-liters-101108449
Melk de witte sloper
http://www.roosgoesgreen.nl/voeding/alles-wat-je-niet-wilde-weten-over-melk
Vragen of advies?
Vitaminesperpost.nl verkoopt diverse voedingssupplementen waarmee u het behoud van sterke botten kunt ondersteunen. Heeft u vragen over een product of wilt u advies bij het maken van een keuze? Onze medewerkers zijn telefonisch tijdens kantoortijden te bereiken op nummer +31-(0)75-612 12 47 (lokaal tarief) of via onze contactpagina.
