dr‘Herfst, herfst, wat heb je te koop? Duizend kilo blaad’ren op een hoop’. Wie kent het kinderliedje niet? Overigens ontbreken zwammen in de tekst, hoewel deze natuurlijk juist nú letterlijk ‘als paddenstoelen’ uit de grond schieten. Zo ook de pruikzwam oftewel lion’s mane. De pruikzwam is heerlijk om culinair mee aan de slag te gaan. Daarnaast staat-ie bekend als een van de krachtigste paddenstoelen ter wereld. Hij is in 2016 niet voor niets door de Nederlandse mycologische vereniging uitgeroepen tot ‘paddenstoel van het jaar’!
- Paddenstoelen zijn ouder dan de mens
- Elke paddenstoel is uniek
- Wat is de pruikzwam of lion’s mane?
- Lion’s mane: Boeddhistische monniken trokken er thee van
- Paddenstoelen bevatten bèta-glucanen
- Wat maakt lion’s mane zo bijzonder?
- Hericium erinaceus draagt bij aan veerkracht
- Duurzaam supplement met de pruikzwam
- Lion’s mane recept
Paddenstoelen zijn ouder dan de mens
Miljoenen jaren voordat er mensen op deze aardkloot rondliepen, waren er al paddenstoelen. Ze behoren tot de oudste organismen ter wereld. Na de komst van de mens werden de paddenstoelen al snel binnen het voedingspatroon opgenomen. Er zijn bewijzen dat de prehistorische mens al paddenstoelen at. Bij gletsjerman Ötzi, de prehistorische man die 6000 tot 5000 jaar geleden leefde, trof men verschillende resten van zwammen aan. De resten van Özti werden in 2000 in het ijs van een gletsjer gevonden. Zeker is in ieder geval dat de Romeinen en Grieken paddenstoelen als voedsel én als heilmiddel inzetten.
Zo beschreef de vader van de westerse geneeskunst, Hippocrates, al in 400 v. Chr. diverse paddenstoelen en hun krachten. In de Middeleeuwen werden paddenstoelen het domein van heksen of ze werden als duivels beschouwd. Ze verschenen immers uit het niets en waren soms giftig. Tegenwoordig weten we wel beter. Paddenstoelen zijn helemaal hip & happening en ze hebben zelfs de status van superfood verworven.
“Elke fase en elk deel van de paddenstoel heeft unieke eigenschappen die de functie van de paddenstoel dienen”
Elke paddenstoel is uniek
De levenscyclus van een paddenstoel kent vele stadia. Elke fase en elk deel van de paddenstoel heeft unieke eigenschappen die de functie van de paddenstoel dienen. Zowel het vruchtlichaam als het mycelium bevatten bioactieve stoffen die positieve eigenschappen hebben. Het mycelium is als het ware de wortels van de paddenstoel die onder de grond groeien. De vruchtlichamen komen uit het substraat waarop ze groeien zoals bomen of omgevallen boomstammen. Ze zijn het bovengrondse deel dat we kunnen zien als we door het bos lopen.
Weetje:
Paddenstoelen zijn genetisch verwant aan de mens. De verklaring hiervoor is dat mensen en paddenstoelen één gemeenschappelijke voorouder delen. Dit is waarschijnlijk een eencellig organisme van 1,1 miljard jaar oud met zaadachtige eigenschappen.
In de TCM (Traditionele Chinese heilkunde) staan paddenstoelen hoog genoteerd op de lijst van krachtige voeding voor de gezondheid. Zo heeft u misschien wel eens gehoord van de coriolus versicolor, reishi, chaga, cordyceps, maitake of de agaricus blazei murill. En natuurlijk is iedereen bekend met de shiitake, die volop in de supermarktschappen is te vinden. En dan is er de Hericium erinaceus die ook wel ‘pruikzwam’ of ‘lion’s mane’ wordt genoemd. Deze volksnamen verwijzen uiteraard naar de bijzondere vorm en de zachtharige buitenkant van de zwam.
In het Frans wordt-ie ‘pom pom blanc’ genoemd, wat eveneens aan het uiterlijk van de paddenstoel refereert. De bolletjes doen immers denken aan de pompoms van een cheerleader. In Japan wordt de paddenstoel ook wel de ‘bergpriester’ of ‘yamabushitake’ genoemd. De Latijnse benaming Hericium erinaceus is als volgt te verklaren. ‘Erinaceus’ betekent ‘egel’ in het Latijn en verwijst naar de lange, omlaag hangende roomwitte stekels van deze zwam. De pruikzwam is wijdverbreid op het Noordelijk Halfrond en in Azië en is een parasitaire schimmel. Dat betekent dat hij een gastheer nodig heeft om op te groeien. Meestal geeft de zwam de voorkeur aan beuken maar u kunt ‘m ook aantreffen op eiken en acacia’s. Men zegt dat de pruikzam wel veertig jaar oud kan worden. De paddenstoel toont zich pas als hij vruchten produceert. Als u ‘m niet ziet, is-ie er echter toch, omdat het mycelium onder het hout springlevend is. Mocht u de lion’s mane zelf signaleren, neem ‘m dan niet mee! De lion’s mane staat in Nederland namelijk op de rode lijst van zeldzame paddenstoelen en het is zelfs verboden om deze zwam te plukken.
“Lang was de lion’s mane alleen voorbehouden aan de adel van het oude China en Japan”
Lang was de lion’s mane alleen voorbehouden aan de adel van het oude China en Japan. Pas later werd hij toegankelijk voor het plebs. Ook was de paddenstoel geliefd onder boeddhistische monniken. Zij kookten de zwam gedurende lange tijd en trokken er een geconcentreerde thee van. Volgens deze monniken konden ze meer gefocust en geconcentreerd mediteren na de consumptie van hun pruikzwammenthee. In Japan en China wordt de paddenstoel inmiddels al duizenden jaren als een culinaire delicatesse beschouwd. De smaak wordt wel eens vergeleken met die van kreeft of krab.
“De pruikzwam is een goede bron van antioxidanten”
Om te beginnen, zijn bijna alle eetbare paddenstoelen gezond! Ze bevatten allemaal een breed spectrum aan mineralen, sporenelementen en bijna alle B-vitamines. Sommige paddenstoelen bevatten zelfs alle acht aminozuren. Bij de belangrijke inhoudsstoffen behoren ook essentiële suikers die de bouwstenen zijn van polysachariden en bèta-glucanen. Beide zijn in staat om ons immuunsysteem te stimuleren. De pruikzwam is bovendien een goede bron van antioxidanten.
Antioxidanten gaan de strijd aan met vrije radicalen die ontstaan door luchtverontreiniging, roken, alcohol of overmatig sporten. De antioxidanten beschermen op deze manier onze cellen en weefsels.
“Specifiek in lion’s mane treffen we de bijzondere stofjes hericenonen en erinacines aan”
Specifiek in lion’s mane treffen we ook triterpenen en saponinen aan en de bijzondere stofjes hericenonen en erinacines. Hericenones zijn aromatische verbindingen die uit het vruchtlichaam van de paddenstoel worden geïsoleerd. Erinacines worden uit het mycelium van de lion’s mane onttrokken. Beide stoffen hebben een invloed op de signaaloverdracht in de hersenen en specifiek op iets wat de Nerve Growth Factor (NFG) heet. NFG is een eiwitmolecuul dat door Rita Levi-Montalcini werd ontdekt en door Stanley Cohen werd geïsoleerd.
Zij ontvingen hier in 1986 de Nobelprijs voor. Meer mogen wij hier vanuit het oogpunt van Europese wetgeving over zeggen, maar op internet vindt u veel informatie over dit onderwerp. In de TCM wordt de pruikzwam gezien als ondersteuner van de levenskracht of ‘qi’.
“Sommige stoffen dragen bij aan onze veerkracht”
Hericium erinaceus draagt bij aan veerkracht
De Hericium erinaceus wordt onder de stoffen geschaard, die ons helpen omgaan met de meest voorkomende symptomen van het leven in een moderne en snelle wereld. Ze dragen bij aan onze veerkracht, waardoor we meer energie, focus, kracht en een beter algemeen humeur behouden.
“De pruikzwam die specifiek voor ons voedingssupplement wordt geteeld, is afkomstig van een toegewijde partner uit China”
Zoals gezegd, staat de pruikzwam op de Nederlandse Rode Lijst van paddenstoelen. We mogen ze dus niet zelf plukken. Hoe kunnen er dan voedingssupplementen van worden gemaakt? Nou, dat kan omdat de paddenstoelen speciaal voor dit doel op bruine rijst worden gekweekt. De pruikzwam die specifiek voor ons voedingssupplement wordt geteeld, is overigens afkomstig van een toegewijde partner uit China. Deze teelt de paddenstoelen volgens de strengst mogelijke normen op het gebied van duurzaamheid en veiligheid.
Dit gebeurt in de ongerepte natuurgebieden van de Chinese hooglanden (Fujian en Jaingxi). Onze partner werkt volgens de strengste kwaliteitseisen en standaardiseert de extracten in een veilige, schone en professionele omgeving. Het vegetarische Hericium erinaceus-extract dat u bij vitaminesperpost.nl kunt kopen, is geconcentreerd op 8:1. Ons extract bevat sowieso 30% polysachariden, 25% bèta-glucanen, 20% eiwitten en 2% erinacine. Voor dit extract hebben we zowel het fruitlichaam als het mycelium in gelijke delen gebruikt. Op deze manier heeft u de beschikking over het complete spectrum van de pruikzwam.
(Bron: madebyellen.com)
Zelf pruikzwammen plukken, is dus uit den boze. Toch kunt u op verschillende plekken terecht voor verse pruikzwammen, bijvoorbeeld op de markt en/of bij gespecialiseerde groentezaken of natuurvoedingswinkels. Deze paddenstoelen zijn vaak speciaal biologisch en voor consumptie geteeld. Ook kunt u ze vrij gemakkelijk zelf kweken. Hiervoor zijn op internet starterkits verkrijgbaar. Mocht u ze vers vinden en kopen, houd er dan rekening mee dat ze wel drie euro per 100 gram kunnen kosten. Ze zijn een heerlijke vleesvervanger! Let erop dat de verse pruikzwammen zo wit mogelijk zijn en er fris uitzien. Ze zijn vervolgens in een papieren zak tot maximaal drie dagen houdbaar in de koelkast. Ze zijn lekker en geschikt om bijvoorbeeld bijgaand eenvoudig gerecht mee te maken.
Ingrediënten:
- verse lion’s mane paddenstoelen
- klontje roomboter
- zwarte peper en zeezout
Bereiding:
1. Borstel de paddenstoelen waar nodig schoon en verwijder het onderste stukje waar de paddenstoel aan vast heeft gezeten.
2. Snij de pruikzwammen in plakken.
3. Verwarm een koekenpan op het vuur. Leg de paddenstoelen erin en bak ze enkele minuten tot het vocht eruit komt en de ze goudbruin worden. Draai ze om en bak de paddenstoelen ook aan de andere kant goudbruin.
4. Voeg een klont roomboter toe en laat smelten. Als de boter bijna is gesmolten, draai de paddenstoelen dan nog een keertje om, zodat alles onder een laagje boter is bedekt. Bak nog even tot de gewenste kleur en garing is bereikt.
5. Schep de paddenstoelen op een bord en breng op smaak met peper en zout.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over lion’s mane of andere gezonde paddenstoelen? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
