Het gebruik van aromatische kruiden om de gezondheid te ondersteunen en om gerechten smaak te geven, voert ver terug in de geschiedenis van de mens. Uit oude verhalen kunnen we opmaken dat de jagers en verzamelaars in het stenen tijdperk vlees in bladeren verpakten om mee te kunnen nemen.
- Niet alleen culinair, ook ondersteunend bij de gezondheid
- Specerijen waren een goed ruilobject in de oude handel
- Cassia kaneel was al vroeg bekend bij de Chinezen
- Mythes en legendes over kruiden en specerijen in overvloed
- Saffraan: ‘s werelds duurste specerij
- Kruiden en specerijen voor iedere beurs
Zo ontdekten ze eigenlijk per ongeluk dat het blad de smaak van het vlees verbeterde. Net zoals het door bepaalde noten, zaden, bessen en schors ook een andere smaak kreeg. Specerijen en kruiden werden eveneens gebruikt om de onaangename smaak en geur van voedsel te maskeren. Deze onaangename smaak was het gevolg van bederf. Er bestonden immers nog geen koelkasten. Later ontdekte men dat men met sommige kruiden voedsel ook langer vers kon houden (1). Als bladeren, zaden, wortels of hars een aangename smaak of geur had, ontstond er vraag naar en werd het geleidelijk een norm voor de betreffende specerij.
"Kurkuma wordt al eeuwenlang gebruikt voor het behoud van soepele gewrichten"
Niet alleen culinair, ook ondersteunend bij de gezondheid
In de loop der jaren gebruikte men specerijen en kruiden ook om er de gezondheid mee te ondersteunen (2). Door de eeuwen heen kregen bepaalde specerijen aan de ene kant een goede reputatie op het gebied van culinaire toepassingen en aan de andere kant om hun vermogen de gezondheid ermee te ondersteunen. Een aantal van de specerijen en kruiden die beide functies vervullen, zetten wij hieronder voor u op een rij:
Kurkuma
Kurkuma is een van de meest gewaardeerde kruiden ter wereld en tevens een van onze meest geliefde supplementen. In Nederland wordt kurkuma ook wel geelwortel genoemd. Het is verantwoordelijk voor de kleur in kerrie en mosterd. In India wordt het al eeuwenlang succesvol gebruikt voor het behoud van soepele gewrichten en de normale darmfunctie.
Kurkuma is een antioxidant*, goed voor hart en bloedvaten*, het is goed voor de galfunctie en heeft een positieve invloed op de lever*, het is goed voor gezonde luchtwegen*, het speelt een rol in de spijsvertering en is goed voor soepele gewrichten*.
Cayennepeper
Cayennepeper (Capsicum annuum) kennen we voornamelijk als pittige smaakmaker in de keuken. Capsaïcine is de stof in de cayennepeper die de vetverbranding ondersteunt* en kan helpen op gewicht te blijven*. Daarnaast is het een antioxidant* en is goed voor de maagfunctie*.
Gember
Gember is afkomstig van de wortel van de gemberplant (Zingiber officinale). Het wordt in veel landen als specerij gebruikt. Gember is goed als ondersteuning bij het reizen*, het heeft een gunstige invloed op het hart en de bloedvaten*, is goed voor maag- en darmfunctie* en het ondersteunt het immuunsysteem*.
Knoflook
De knoflook (Allium sativum) behoort tot de lookachtigen. Het behoort tot de oudste planten in de kruidenkunde. Knoflook is een antioxidant*, ondersteunt het immuunsysteem* draagt bij aan een gezonde bloedsuikerspiegel*, heeft een goede invloed op de bloedcirculatie* en is goed voor de lever*.
Saffraan
Saffraan is een van de oudst bekende en kostbaarste specerijen. Het wordt gewonnen uit de meeldraden van de exclusieve saffraankrokus (Crocus sativus). Saffraan is goed bij stress*, het is goed voor de gemoedstoestand*, ondersteunt het libido* en ondersteunt bij de maandelijkse ongemakken van de vrouw*.
Kaneel
Kaneelextract wordt verkregen uit de schors van de kaneelplant Cinnamomum cassia. In combinatie met een gezonde levensstijl kan kaneel bijdragen aan het behoud van een gezonde bloedsuikerspiegel*.
Jeneverbes
Jeneverbes (Juniperus communis) is een conifeer die inheems groeit in Europa, Azië en Amerika. De zwarte jeneverbessen hebben een aromatische, bittere smaak. Jeneverbessen zijn rijk aan vitamine C en antioxidanten. Deze antioxidanten beschermen onze gezonde lichaamscellen tegen schadelijke invloeden zoals luchtvervuiling en zonlicht. De bessen zijn goed voor de spijsvertering*. Ook ondersteunen ze de nieren* en de vochthuishouding*.
Oregano
Oregano, ook bekend als ‘wilde marjolein’, is een kruidige plant die al duizenden jaren wordt gebruikt en vooral bekendheid geniet binnen de Italiaanse keuken. De blaadjes bevatten etherische olie die aan de kruiderij zijn specifieke geur en smaak verleent. Met betrekking tot onze gezondheid ondersteunt oregano de spijsvertering*, is goed voor de luchtwegen* en ondersteunt het afweersysteem*.
Tijm
Tijm (Thymus vulgaris) is meer dan een smaakmaker in de keuken. Het is ook goed voor onze gezondheid. Dit typische kruid met zijn kenmerkende geur verzacht de luchtwegen* en helpt om vrijer te ademen*. Daarnaast ondersteunt tijm de spijsvertering*.
* Deze gezondheidsclaims zijn in evaluatie bij de EFSA.
“De koningin van Sheba kwam naar Jeruzalem met kamelen, beladen met specerijen”
Specerijen werden ook ingezet in de handel. Ze waren waardevol als ruilobject. In de Bijbel wordt bijvoorbeeld vermeld dat de koningin van Sheba (een Arabisch schiereiland in die tijd) in de 10e eeuw voor Christus, koning Salomo bezocht: “Zij kwam naar Jeruzalem met een groot gevolg, met kamelen, beladen met specerijen, met veel goud en met edelstenen”.
Volgens oude mythen schreef de Chinees Shen Nung waarschijnlijk rond 2700 voor Christus het boek ‘Pen Ts'ao Ching’ of ‘De klassieke kruiden’. In deze vroege publicatie worden meer dan honderd planten beschreven, waaronder ‘kwei’ dat Cinnamomum Cassia betekent. Een ander bewijs dat Cassia kaneel al vroeg bekend was onder de Chinezen, is dat de Zuid-Chinese provincie ‘Kweilin’ al in 216 VC werd gesticht.
Kweilin betekent ‘Cassia bos’. In de 5e eeuw werden gemberplanten in potten gekweekt en meegenomen op lange zeereizen tussen China en Zuidoost-Azië. Gember diende als vers voedsel. Het is een bron van onder andere vitamine C, een aantal B-vitamines en bovendien erg mineraalrijk.
“Bloedige veldslagen zijn uitgevochten over kostbare specerijen”
Over de geschiedenis van kruiden kan een avondvullend programma worden gemaakt. Er zijn vele overleveringen over het gebruik van kruiden en specerijen gevonden, die dateren van lang voor onze christelijke jaartelling. Er zijn mythes en legendes in overvloed. Bloedige veldslagen zijn uitgevochten over kostbare specerijen. De waarde van de specerijen was volledig ingebed in de oude monetaire, culinaire en culturele systemen.
De Arabieren waren de baas over de handel in wierook, mirre (een geurige hars red.) en gom. Cassia kaneel werd onder meer gebruikt bij het balsemen van de doden.
“Saffraan is ook tegenwoordig zeer kostbaar: € 30.000 per kilo”
Tegenwoordig zijn de meeste specerijen lang niet meer zo kostbaar als in vroegere tijden. Maar saffraan wordt ook tegenwoordig nog in de volksmond ‘het gele goud’ genoemd. Mede door de arbeidsintensieve manier waarop het wordt geoogst, blijft saffraan zeer kostbaar: € 30.000 per kilo. Niet alleen is het een geweldige specerij die een bijzondere smaak en gele kleur geeft aan hét nationale gerecht van Spanje, de paëlla, maar er worden bij deze kostbare specerij steeds meer toepassingen ontdekt die de gezondheid ondersteunen.
Kruiden en specerijen voor iedere beurs
Tegenwoordig zijn de meest exotische kruiderijen verkrijgbaar op de markt, in Toko’s en in de Arabische en Turkse winkels. En deze kruiden zijn nu voor een schappelijke prijs te verkrijgen. Net zoals de voedingssupplementen van vitaminesperpost.nl die zijn gemaakt van specerijen en kruiden. Zo kan iedere beurs tegenwoordig profiteren van de mooie eigenschappen van de specerijen en kruiden, iets dat tot voor een paar eeuwen geleden nog ondenkbaar was.
Bronnen:
(1) Rosengarten Jr, Frederic. ‘The Book of Spices’. (1969).
(2) F. Rosengarten, Jr. 1969. The Book of Spices, pagina 23-96.
Vragen of advies?
Vitaminesperpost.nl heeft een groot assortiment natuurlijke voedingssupplementen en plantaardige extracten. Wilt u advies bij het maken van een keuze of heeft u vragen? U kunt tijdens kantooruren altijd bellen op nummer +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief) of contact opnemen via ons contactformulier.
