Parfum, zweetvoeten, kaas, verse koffie. Geur speelt een essentiële rol in ons dagelijks leven, vooral als het gaat om eten en genieten van voedsel. De essentie van ons reukvermogen gaat echter nog veel verder: van onze partnerkeuze tot het inschatten van gevaar, bijvoorbeeld brand. Wat voor effecten heeft het verlies van het reukvermogen op uw voedselinname en hoe behoudt u toch een goed voedingspatroon? We duiken in de materie.
- Wat is ons reukvermogen?
- Waarom is ons reukvermogen zo belangrijk?
- Wat zijn mogelijke oorzaken voor het verlies van ons reukvermogen?
- Wat gebeurt er als u niets meer ruikt?
- Welke invloed heeft het verlies van uw reukvermogen op uw voedingsinname?
- Welke voeding bij geen reukvermogen?
- Wat kunt u nog meer doen bij verlies van het reukvermogen?
- Op welke vitamines en mineralen letten bij geen reukvermogen?
- Welke supplementen bij geen reukvermogen?
Wat is ons reukvermogen?
Er zijn in Nederland naar schatting 250.000 mensen die geen of een minder goed reukvermogen hebben. Ons reukvermogen, ook wel de olfactie genoemd, is het vermogen van de neus om geuren waar te nemen. In ons reukorgaan zitten wel dertig miljoen reukcellen. Hiermee kunnen we tienduizenden geuren herkennen. Als we inademen, komen geurdeeltjes in onze neus terecht en worden deze opgevangen door de olfactorische receptoren in het neusslijmvlies.
Hier binden ze zich aan receptoren die vervolgens worden geactiveerd en een signaal doorsturen via de reukzenuw naar de zogenoemde ‘bulbus olfactorius’. Dit is het eerste reukstation in de hersenen. Hiervandaan wordt het signaal voor verdere verwerking en evaluatie naar andere gebieden in de hersenen gestuurd. Dit proces stelt ons in staat om duizenden verschillende geuren te onderscheiden. Van fijne parfums tot rotte voeding. Reuk speelt bovendien niet alleen een rol bij het identificeren van geuren, maar is ook nauw verbonden met het smaakvermogen. Onze neus zorgt namelijk voor 70% van de smaakbeleving. Wie niet meer kan ruiken, proeft dus ook het eten nauwelijks meer. Samen vormen smaak, geur en textuur de basis voor onze eetervaringen en de manier waarop we voedsel waarnemen.
“70% van wat wij als smaak ervaren is eigenlijk geur”
Het reukvermogen is dus cruciaal voor het genieten van eten en drinken. Zoals gezegd is veel van wat wij als smaak ervaren eigenlijk geur. Als we eten of drinken, komen aroma's via de achterkant van onze keel in de neusholte terecht. Dit proces, bekend als retronasale geurperceptie, draagt bij aan de complexiteit en intensiteit van de smaak. Reuk helpt ons ook om voedsel te identificeren en te beoordelen of het vers en veilig is om te eten.
Geuren kunnen ons waarschuwen voor bedorven voedsel of giftige stoffen, waardoor het een belangrijke rol speelt in onze overleving en veiligheid. Bovendien kiezen we onze partners voor een groot deel uit op basis van geur. We hebben onbewust de neiging een partner te kiezen die genetisch anders in elkaar steekt dan wijzelf, omdat hier het sterkste nageslacht uit voortkomt. De lichaamsgeur van de ander zou daar een indicatie van zijn.
Wist u dat?
Lang werd gedacht dat het menselijk reukvermogen zwaar onder zou doen voor dat van andere zoogdieren. Uit onderzoek blijkt echter dat deze gedachtegang achterhaald is. De mens heeft net zo’n goed reukvermogen als honden en knaagdieren.
Het verlies van reukvermogen wordt ook wel anosmie genoemd. Anosmie kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Zo is het soms een gevolg van een simpele verkoudheid en/of griep. Deze vorm gaat meestal snel vanzelf weer over. Het kan echter ook door andere zaken worden veroorzaakt. Daarnaast neemt de gevoeligheid van reukreceptoren af naarmate we ouder worden. Ook dit kan er dus voor zorgen dat we niet zo goed meer kunnen ruiken.
Andere mogelijke oorzaken kunnen samenhangen met medicijngebruik of bepaalde ongemakken. Daarnaast kan het een gevolg zijn van een ongeluk met de neus.
“Het verlies van reuk kan leiden tot gewichtsverlies, ondervoeding of juist gewichtstoename”
Niet meer kunnen ruiken, kan grote gevolgen hebben. Omdat onze smaakbeleving nauw met ons reukvermogen is verbonden, verliest u wellicht de trek in eten. Geur zorgt immers voor bijna driekwart van de smaakbeleving. Tijdens het kauwen, komen reukmoleculen vrij. Deze bereiken ons reukorgaan via de achterkant van de mondholte. Wie niet kan ruiken, ervaart alleen de vijf basissmaken die we via onze smaakpapillen met onze tong kunnen proeven. Dit zijn zoet, zout, zuur, bitter en umami (hartig).
Het verlies van reuk kan tot gewichtsverlies, ondervoeding of juist gewichtstoename leiden door een verminderde interesse in gezonde voeding en een neiging om meer suiker- en vetrijke voedingsmiddelen te consumeren.
Bovendien kan reukverlies tot een verhoogd risico op het eten van bedorven of gevaarlijk voedsel leiden, omdat de waarschuwingssignalen van geur ontbreken. Bovendien is het interessant om te weten dat we geur in onze hersenen in hetzelfde gebied verwerken als emoties. Daarom is onze reukzin nog veel meer dan de andere zintuigen met emotie verbonden.
“Mensen kunnen zich minder aangetrokken voelen tot bepaalde voedingsmiddelen zoals groente, fruit en kruiden"
Bij verlies van reukvermogen wordt voedsel vaak als flauw en eentonig ervaren. Dit kan ertoe leiden dat mensen minder gaan eten of juist meer zout, suiker of vet aan hun maaltijden toevoegen om meer smaak te ervaren. Ook kunt u zich minder aangetrokken voelen tot bepaalde voedingsmiddelen zoals groente, fruit en kruiden. Deze lijken immers minder aantrekkelijk zonder hun kenmerkende aroma's. Dit kan resulteren in een onevenwichtig dieet en een tekort aan essentiële voedingsstoffen.
“Uit eten met vrienden is ineens een stuk minder aantrekkelijk"
Het verlies van reuk kan ook van invloed zijn op uw sociale leven. Uit eten met vrienden is bijvoorbeeld ineens een stuk minder aantrekkelijk. U zou het restaurantbezoek kunnen vervangen door bijvoorbeeld salsa- of tangoles, zodat u toch nog onder de mensen komt maar niet telkens met voeding en uw gebrek aan reukvermogen wordt geconfronteerd. Thuis kunt u met de juiste aanpassingen en voedingskeuzes nog steeds gezond en gevarieerd eten.
Als uw reukvermogen is verminderd, kunt u zich richten op voedingsmiddelen die een sterke smaak hebben door hun textuur, temperatuur of pittigheid in plaats van aroma. U kunt hierbij denken aan:
Pittige gerechten: Voeg meer kruiden en specerijen toe zoals chilipeper, gember en knoflook om het eten meer smaak te geven.
Zure en zoete voedingsmiddelen: Citrusvruchten, azijn en bessen kunnen helpen om de smaakbeleving te versterken.
Knapperige of zachte texturen: Focus op de variatie in texturen, zoals knapperige groentes of romige soepen, om de eetervaring aangenamer te maken.
Daarnaast treft u online diverse kookworkshops aan, speciaal voor mensen met geen of weinig reukvermogen.
“Geurtraining is een goede optie"
Naast het aanpassen van uw voedingskeuzes, zijn er andere stappen die u kunt nemen. Zo kunt u kiezen voor geurtraining. Dit is een therapie waarbij u dagelijks verschillende geuren ruikt om de olfactorische zenuwen te stimuleren en mogelijk het reukvermogen te herstellen. Daarnaast is een gezonde mondhygiëne belangrijk. Een schone mond kan namelijk de smaakbeleving verbeteren. Hydratatie oftewel voldoende drinken helpt eveneens om de smaakreceptoren goed te laten functioneren. Ook goed kauwen is van groot belang.
“Mensen die niet (goed) kunnen ruiken, dienen extra op hun inname van vitamines en mineralen te letten"
Mensen die niet (goed) kunnen ruiken, dienen extra op hun inname van vitamines en mineralen te letten. Het gevaar is namelijk dat deze mensen op basis van hoge smaken en textuur vaak voor ongezonde, eenzijdige voeding kiezen. U kunt hierbij denken aan veel zout en knapperige snacks als chips. Zorg ervoor dat u voldoende van de volgende vitamines binnenkrijgt:
Vitamine A: Deze vitamine is belangrijk voor het behoud van normaal (neus)slijmvlies. Voedingsbronnen met vitamine A zijn onder meer wortels, zoete aardappelen en spinazie.
Vitamine B12: Vitamine B12 ondersteunt het zenuwstelsel. We treffen B12 aan in vlees, zuivel en eieren.
“Met een goede multivitamine bent u er in ieder geval van verzekerd dat u dagelijks alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt"
Naast voeding kunt u bij het verlies aan reukvermogen supplementen overwegen. Zoals gezegd, kunnen vitamine A en B12 nuttig zijn voor mensen zonder reukvermogen. Consumeert u veel dezelfde voeding omdat u deze wel nog met enige smaak kunt eten? Dan kan een multivitamine uitkomst bieden. Multivitamines bevatten veel verschillende vitamines en mineralen, soms naast andere ingrediënten. Met een goede multivitamine bent u er in ieder geval van verzekerd dat u dagelijks alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.
Een kwalitatief supplement met omega 3-vetzuren kan eveneens een waardevolle aanvulling op uw voedingspatroon zijn. Deze vetzuren dragen immers bij aan een gezonde hersenfunctie en daarmee aan het olfactorisch stelsel in ons brein.
Krijgt u te weinig groente binnen? Dan kunt u bij ons terecht voor Groente Formule. Dit is een natuurlijk supplement waarmee u op een milde manier uw voedingspatroon kunt aanvullen. De formule bevat naast acht bekende groentesoorten peterselie en chlorella, maar ook het minder bekende daslook. Daarnaast zijn vitamine C én de goed opneembare vitamine D uit korstmos toegevoegd.
Vragen of advies?
Heeft u nog vragen over vitamines, kruiden en mineralen die belangrijk zijn als u niet of niet goed kunt ruiken? Neem dan contact op met onze deskundige medewerkers via het contactformulier of tijdens kantooruren via telefoonnummer + 31(0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
