Vet heeft over het algemeen een negatieve klank. Zo zou het een dikmaker zijn en slecht voor de gezondheid. In hoeverre kloppen deze beweringen? Er bestaan namelijk verschillende soorten vetten. Kunnen we al deze vetten over één kam scheren? Om meer te weten te komen over vet, gaan we op onderzoek uit en bekijken we de vette feiten van vetzuren.
- Wat is vet?
- Functies van vet in het lichaam
- Welke soorten vetten zijn er?
- De verschillende vetzuren uitgelicht
- Conclusie
Wat is vet?
Vet is veel meer dan die vervelende lovehandles en andere uitstulpingen op ons lichaam. Vet is een bron van energie voor het lichaam. Vet levert 9 kcal per gram en is daarmee tamelijk calorierijk. Om deze reden wordt het vaak vermeden, maar dat is niet terecht. Vetten hebben tal van functies in ons lichaam.
"Vet is nodig om onze organen te beschermen"
Wat veel mensen niet beseffen, is dat vetten enorm belangrijk zijn voor ons lichaam. Deze voedingsstoffen vervullen verschillende rollen in ons lichaam.
- Bouwstof: onze hersenen, hormonen en alle celwanden in ons lichaam bestaan voor een groot deel uit vet.
- Brandstof: vetten vormen een belangrijke energiebron. Vetten die niet worden gebruikt, worden in vetweefsel opgeslagen. In tijden van nood kunnen deze reserves worden aangesproken.
- Isolatie: om ons lichaam op temperatuur te houden, hebben we vetten nodig. Deze vetten zijn vlak onder de huid opgeslagen. Hoewel de meeste mensen iets minder van deze vetlaag willen, is het goed om te weten dat deze vetlaag wel degelijk een functie heeft.
- Bescherming: vet is nodig om onze organen te beschermen.
- Oplosmiddel: vetten lossen de vitamines A, D, E en K op en zorgen ze ervoor dat deze beschikbaar komen voor ons lichaam. Als iemand vetarm eet, kan er een tekort aan deze vitamines ontstaan.
Vet is dus vet belangrijk voor ons lichaam. Het is echter niet verstandig om direct twee zakken chips op te peuzelen, want niet elke vetsoort is even gezond.
"Hoe meer verzadigd vet een product bevat, hoe vaster de structuur is"
Welke soorten vetten zijn er?
Onze voeding bevat verschillende soorten vetten die verschillende effecten op de gezondheid hebben. We maken onderscheid tussen verzadigde vetten en onverzadigde vetten. Het verschil zit in de structuur. Verzadigd vet bevat geen dubbele bindingen en onverzadigde vetten wel. De dubbele bindingen zorgen voor een knik in het vetzuur. Als deze vetzuren zouden worden gestapeld, ontstaat bij verzadigde vetzuren een vaste structuur, zoals bij roomboter. Bij onverzadigde vetzuren is de structuur losser, omdat door de knik meer ruimte tussen de vetzuren overblijft, zoals bij olie. Hoe meer verzadigd vet een product bevat, hoe vaster de structuur is.
De verschillende vetzuren uitgelicht
Zoals in de tabel te zien is, kunnen de vetzuren worden onderverdeeld in onverzadigd en verzadigd vet. Transvet is eigenlijk een onverzadigd vet, maar heeft door de afwijkende eigenschappen een apart kopje gekregen. We gaan hieronder dieper in op de afzonderlijke vetzuren.
"Producten die op kamertemperatuur hard blijven, bevatten veel transvet"
Transvet
Zoals gezegd, zijn transvetten onverzadigde vetten. Toch zijn deze vetten ongezond. Dit komt omdat transvet qua scheikundige structuur niet flexibel is. Ons lichaam kan dit type vet moeilijker verwerken. De meeste transvetten komen we tegen in industrieel geproduceerde voeding. Tijdens het productieproces worden onverzadigde vetten industrieel verhard. Hierdoor blijven oliën langer houdbaar en wordt de structuur steviger.
Producten die op kamertemperatuur hard blijven, bevatten veel transvet. Denk hierbij aan hard frituurvet of braadvetten in een wikkel. Verder zijn deze vetten te vinden in gebak, koek, chips en kant-en-klaarmaaltijden. Op het etiket worden transvetten beschreven als ‘gedeeltelijk gehard plantaardig vet’, ‘gedeelte geharde olie of ‘gehydrogeneerd vet’.
Hoeveel transvet we binnenkrijgen, is niet bekend. De fabrikant is namelijk niet verplicht te melden hoeveel transvetten een product bevat. Het advies van de Gezondheidsraad is dat maximaal 1% van de dagelijkse calorie-inname uit transvet mag bestaan.
"Van de onverzadigde vetten zijn alfa-linoleenzuur en linolzuur essentieel"
Onverzadigde vetten
Onverzadigde vetten worden ‘goede’ vetten genoemd. Met het ezelsbruggetje ‘Onverzadigd is Oké’ kunt u dit gemakkelijk onthouden. Onverzadigde vetten kunnen worden onderverdeeld in enkelvoudig en meervoudige vetzuren. Van de onverzadigde vetten zijn alfa-linoleenzuur en linolzuur essentieel. Dit betekent dat het lichaam deze vetzuren niet zelf kan aanmaken. We moeten deze vormen via onze voeding binnenkrijgen.
Alfa-linoleenzuur en linolzuur zijn vetten die nodig zijn om omega 3- en 6-vetzuren aan te maken. Dus als er te weinig essentiële vetzuren via de voeding worden ingenomen, kan ons lichaam geen omega 3- en 6-vetzuren aanmaken.
Omega 3-vetzuren
Omega 3-vetzuren of visvetzuren kunnen worden onderverdeeld in: alfa-linoleenzuur (ALA), eicopentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Alfa-linoleenzuur kan in EPA worden omgezet als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan.
Er moet voldoende omega 3 in de voeding aanwezig zijn:
- De verhouding tussen linolzuur en alfa-linoleenzuur moet in balans zijn.
- Helaas bevat de westerse voeding te veel linolzuur en te weinig alfa-linoleenzuur
Een goede verhouding is 3:1 terwijl de westerse voeding uitkomt op 20:1. Met andere woorden, EPA en DHA kunnen essentieel worden als de voeding niet op orde is. Dit komt omdat voor de afbraak van linolzuur en alfa-linoleenzuur dezelfde enzymen nodig zijn als voor de omzetting van alfa-linoleenzuur naar EPA en DHA. De afbraak van linolzuur krijgt voorrang.
Belangrijke bronnen omega 3-vetzuren zijn:
- Alfa-linoleenzuur: lijnzaadolie, walnootolie, saffloerolie
- EPA en DHA: vette vis (onder meer. zalm, haring, makreel), krill, algen, broccoli, noten
"Omega 6 is alleen gezond is als u net zoveel omega 3-vetzuren binnenkrijgt"
Omega 6-vetzuren
De meeste mensen weten dat het omega 6-vetzuur linolzuur goed is voor het l. Wat u misschien niet weet, is dat omega 6 alleen gezond is als u net zoveel omega 3-vetzuren binnenkrijgt. Omega 6-vetzuren zijn in de basis gezond, maar dit kan omslaan in ongezond als de verhouding tussen omega 3 en 6 verstoord raakt.
Linolzuur vormt de basis voor de aanmaak van onder meer gammalinoleenzuur (GLA) en arachidonzuur (AA). Bronnen rijk aan GLA zijn borageolie en teunisbloemolie. AA komt vooral voor in dierlijke vetten en in pindaolie.
Omega 9 is geen essentieel vetzuur. Het lichaam kan dit vetzuur zelf aanmaken. De aanmaak van dit vetzuur wordt sterk beïnvloed door de omega 3- en 6-verhouding. Als de verhouding niet klopt, gaat het lichaam het gemis compenseren door meer omega 9-vetzuren aan te maken die dan de plaats van omega 3 en 6 innemen.
Olijfolie bevat de meeste omega 9-vetzuren. Ook noten, sesamolie, makreel en avocado zijn goede bronnen.
Verzadigd vet
De benaming ‘verzadigd vet’ slaat op de structuur van het vetzuur. Een dergelijk vetzuur kan niet meer waterstofatomen opnemen. De keten is vol, of, anders gezegd: verzadigd. Deze vetsoort is vast bij kamertemperatuur. Verzadigd vet zit van nature in dierlijke producten, zoals vlees, kaas, boter en volle melkproducten. Er zijn ook enkele plantaardige bronnen die verzadigd vet bevatten, zoals palm- en kokosolie.
Verzadigd vet is een goede bouw- en brandstof. Deze vetsoort transporteert belangrijke vitamines door ons lichaam. Toch zit dit vetzuur al jarenlang in een verdomhoekje. Het zet zou niet goed zijn voor het cholesterol. De laatste jaren zijn de inzichten hieromtrent echter aan het veranderen. Uit onderzoek komt naar voren dat de veronderstelde schadelijke invloed van verzadigd vet op het cholesterol niet klopt. Hierbij hoort wel de kanttekening te worden gemaakt dat het verzadigde vet uit een natuurlijke bron wordt gehaald, zoals een stukje biologisch vlees of uit biologische zuivel. Hoe beter het leven van het dier is geweest, hoe beter de kwaliteit van het verzadigde vet.
Producten waarin verzadigd vet én transvet zit, kunnen het beste zo min mogelijk worden gebruikt. Zoals eerder beschreven, is transvet industrieel gemaakt vet. Ons lichaam kan dit onnatuurlijke vet niet goed afbreken.
Conclusie
Vetten hebben verschillende functies in ons lichaam. Zonder vet kan ons lichaam niet functioneren. Vet is gewoon gezond, maar dan wel in de juiste verhouding en hoeveelheid. Met supplementen zijn bepaalde vetzuren goed aan te vullen. Vitaminesperpost.nl heeft een ruim assortiment aan omega vetzuren. Enkele voorbeeld hiervan zijn Vegan Omega 3-6-9, Ultra Omega 3, krillolie, Super DHA of EPA visolie.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over onze omega vetzuursupplementen? Neem dan contact op met onze deskundige medewerkers. Zij zijn tijdens kantooruren bereikbaar op tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
