Het is niet het meest visueel aantrekkelijke besje ter wereld, maar laat u niet afschrikken door het uiterlijk. Moerbeibessen hebben wel wat weg van bramen en onder het velletje van de verse moerbei bevindt zich veel smaak en een hele reeks goede stoffen. Bovendien zijn de bessen en het blad populair bij mensen die gewicht willen verliezen. Afvallen met moerbei, kan dat dan?
- Wat is de moerbei?
- Zijderupsen eten alleen maar moerbei
- Moerbei voor papier en textiel
- Zelf moerbei planten?
- Gewichtsbeheersing met de moerbei
- Moerbeibessen bevatten resveratrol
- Verse en gedroogde moerbeibessen en moerbeiblad
- Recept: energierepen met moerbeien
Wat is de moerbei?
We kennen 24 Morus-soorten maar de meest bekende zijn toch wel de witte moerbei (Morus alba) en de zwarte variant (Morus nigra). Ze behoren beide tot de bladverliezende bomenfamilie Moraceae en groeien vooral in warmere streken zoals Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Wij hebben het hier met name over de witte moerbei. Deze is uitheems en stamt uit China, waar de boom al sinds 4300 wordt gecultiveerd. De boom neemt tevens een belangrijke plaats in de Ayurveda in.
De moerbei kan tot 16 meter hoog worden en krijgt onopvallende bloemen. De vruchten vallen eerder op vanwege hun onaantrekkelijke uiterlijk. Ze smaken echter zoet en honingachtig. Ondanks het knapperige velletje zijn ze van binnen net zo zacht als vijgen en rozijnen.
De Morus alba bevat daarnaast wit melksap waar latex uit wordt getrokken. Het is een van de laatst bloeiende bomen in de lente. De moerbei wacht duidelijk tot de bloeiomstandigheden optimaal zijn. Hieruit wordt ‘wijsheid’ gelezen. Vandaar dat de boom naar de Romeinse godin van de wijsheid, Minerva, is genoemd. De Nederlandse naam ‘moerbei’ zou direct afstammen van het Latijnse woord ‘Morus’. ‘Morus’ betekent ‘vertraging’, wat op de late bloeitijd van de boom zou kunnen duiden.
De moerbei wordt eenmaal per jaar geoogst. Dit gebeurt aan het einde van de zomer. Om aan de moerbeibessen te komen, worden de bessen voorzichtig geplukt of schudt men zachtjes aan de takken van de boom. Vervolgens worden ze van bladeren, takken, insecten en onrijp fruit gescheiden. Het velletje van de vrucht is bijzonder teer, dus hier moet voorzichtig mee om worden gegaan. Vaak worden de vruchten gedroogd. Hierdoor krijgt de moerbei haar bijzondere smaak.
“Zijderupsen voeden zich met de Morus alba”
Zijderupsen eten alleen maar moerbei
Zoals wij zijde als kostbaar beschouwen, beschouwen de producenten van deze ragfijne, tere stof de moerbei als onontbeerlijk. Zijderupsen voeden zich namelijk met de Morus alba. Bekend is dat de eerste zijderupsen in de zesde eeuw, verstopt in bamboestokken, via de zijderoute uit China naar Europa werden gesmokkeld. Om te overleven, hadden de rupsen moerbeibomen nodig. Het is dus aannemelijk dat de moerbei in diezelfde periode op ons continent is beland. Naar alle waarschijnlijkheid reisden boeren in het kielzog van de Romeinse veroveraars mee naar Europa en plantten allerlei bomen, waaronder de moerbei. Hiervan is echter weinig in de annalen terug te vinden.
De moerbei wordt wel al in Lukas 17:6 in de bijbel vermeld: ‘De Heer zei: ‘Als jullie geloof hadden als een mosterdzaadje, zouden jullie tegen die moerbeiboom zeggen: ‘Trek je wortels uit de grond en plant jezelf in de zee!’ en hij zou jullie gehoorzamen’. Waarschijnlijk wordt hiermee bedoeld dat het bijna onmogelijk is om een volwassen moerbeiboom te verplaatsen. Een andere verklaring is dat met ‘zee’ de Dode Zee wordt bedoeld en dat het onmogelijk is de boom daar te laten groeien. Moerbei is sowieso een boom met karakter. Als u hem met binddraad vormt of telkens snoeit, kun u hem alle mogelijke vormen meegeven. Wat dat betreft, heeft moerbei wel wat weg van bonsaiboompjes.
“Volgens de overlevering was de boom lange tijd een bron van eetbaar manna”
Moerbei voor papier en textiel
Zowel de vruchten als de bladeren en bast van de moerbei zijn bruikbaar. Zo kan het blad als groente worden gegeten. Het bevat veel caroteen en calcium. De bast kan worden gemalen en als verdikkingsmiddel in bijvoorbeeld soepen worden gebruikt. Volgens de overlevering was de boom lange tijd een bron van eetbaar manna. Manna is de ‘wonderlijke spijs’ die uit de hemel kwam voor de Israëlieten tijdens hun toch uit Egypte naar Kanaän. De bast heeft echter meer toepassingsmogelijkheden.
Zo wordt uit de schors van eenjarige stengels een vezel verkregen, waarmee stof voor bijvoorbeeld kleding kan worden geproduceerd. Daarnaast wordt de bast zowel in China als in Europa voor papierfabricage gebruikt. Met de twijgjes kunnen manden worden gemaakt. Uit het hout kan zelfs ethanol, oftewel alcohol, worden gewonnen. Omdat het zo elastisch en flexibel is, is het een populaire grondstof voor sportmaterialen en is het geliefd in de scheepsbouw, bij meubelmakers en voor landbouwwerktuigen. We kunnen dus alle kanten met deze bijzondere boom uit.
“De moerbei kan honderden jaren oud worden en voorziet u van lekkere vruchten”
Welke boom u ook plant, ze zijn een geschenk voor uw nageslacht. Zeker als deze boom ook nog eens jaar na jaar vruchten produceert. De moerbei is een uitstekend voorbeeld. Deze boom kan namelijk honderden jaren oud worden en voorziet u van een overvloed aan lekkere vruchten. U kunt het beste kiezen voor een witte of een zwarte moerbei. De witte groeit sneller en produceert ook sneller besjes. Let wel dat u de boom bij een kweker aanschaft, die hem zelf in ons land heeft opgekweekt.
Varianten die in warmere regionen zijn ‘geboren’, zijn op langere termijn vaak niet tegen ons klimaat bestand. Van belang is tevens dat u geen ‘steriel’ ras aanschaft. Dat betekent dat u een boom nodig heeft die zowel vrouwelijke als mannelijke bloemen bevat. Anders komen er nooit bessen aan. De moerbei houdt van ruimte, maar kan ook makkelijk worden ingetoomd door hem regelmatig te snoeien. Vogels zijn trouwens dol op de bessen dus met een moerbei in uw tuin doet u ook onze gevleugelde vrienden een groot plezier.
“Moerbeibessen bevatten nauwelijks calorieën”
De Amerikaanse Dr. Oz raadde in zijn gelijknamige tv-show geregeld plantaardige producten aan die gunstig voor de gewichtsbeheersing zouden zijn. Eén ervan is de moerbei. Of de moerbei op zich echter een wondermiddel is om mee af te vallen, valt te betwijfelen. Gewicht verliezen, hangt immers niet alleen samen met uw voedingspatroon, maar ook met meer bewegen. Wel kunnen we stellen dat de moerbei veel vezels en eiwitten bevat, waardoor ze snel een verzadigd gevoel opleveren.
Uw bloedsuikerspiegel blijft in balans en u krijgt minder snel trek. Bovendien bevatten moerbeibessen nauwelijks calorieën. Op die manier leveren moerbeibessen een positieve bijdrage aan uw gewichtsbeheersing.
“Moerbeibessen zijn een uitstekende bron van vitamines en mineralen”
Moerbeibessen zijn een uitstekende bron van de vitamines A, B6, C, E en K1 en de mineralen, ijzer, calcium, magnesium, selenium, zink, fosfor, koper en kalium. Naast deze bulk aan vitamines en mineralen bevatten moerbeibessen de krachtige antioxidant resveratrol. Dit is een polyfenol, die de invasieve Japanse duizendknoop als belangrijkste leverancier heeft. Een polyfenol is een chemische verbinding die in verschillende planten voorkomt. We vinden resveratrol ook in de schilletjes van rode druiven en derhalve in rode wijn.
Andere belangrijke antioxidanten in moerbei zijn de anthocyaninen en specifiek cyanindine, chlorogeenzuur, rutine en myricetine. Antioxidanten helpen het lichaam te beschermen tegen schade van vrij radicalen zoals luchtverontreining, roken en overmatig sporten.
“Gedroogde moerbeibessen smaken een beetje als rozijntjes”
Hoewel een goed geteelde moerbeiboom prima in ons land kan overleven, is het vaak lastig om verse moerbeien te verkrijgen. Soms kunt u ze bij de betere groenteboer of bij biowinkels vinden. Sla dan meteen uw slag! Daarnaast zijn wel bijna overal gedroogde moerbeibessen te vinden, zelfs in supermarktdiscounters. Het beste zijn natuurlijk de moerbeien die u in een biowinkel koopt. Dan weet u zeker dat ze zonder bestrijdingsmiddelen zijn geproduceerd en vrij van kinderarbeid in de winkel zijn beland.
Gedroogde moerbeibessen smaken een beetje als rozijntjes en zijn een heerlijk en gezond tussendoortje. Let wel: ze zijn in de regel niet goedkoop. Overigens worden niet alleen de bessen maar ook het blad van de moerbei in de kruidenkunde gebruikt. Zo kunt u voor gemak kiezen met ons voedingssupplement met moerbeibladextract. Onze capsules met het extract zijn gestandaardiseerd op minimaal 1% 1-DNJ. Dit is de actieve stof in het moerbeiblad. De capsules zijn geschikt voor vegetariërs.
Weetje:
De moerbei is recordhouder als snelst bewegende plant in de plantenwereld. De meeldraden schieten namelijk het stuifmeel weg in een beweging die slechts 25 μs duurt. Dit is omgerekend meer dan de helft van de geluidssnelheid.
Zin om zelf met gedroogde moerbeien aan de slag te gaan? U kunt alle kanten met dit veelzijdige besje uit. Jam, smoothies, taarten, de mogelijkheden zijn oneindig. Probeer bijvoorbeeld eens dit eenvoudige recept voor energierepen met moerbei.
Ingrediënten:
- 150 g santen (blok kokos - Toko)
- 100 g pompoenpitten
- 100 g zonnebloempitten
- 2 el gebroken lijnzaad
- 125 g gedroogde moerbeien
- 75 g ontpitte dadels
Bereiden:
- Doe de santen in een steelpannetje
- Laat op laag vuur zachtjes smelten
- Af en toe roeren
- Mix intussen de pompoenpitten, zonnebloempitten, het lijnzaad, de moerbeien en de dadels in een blender en maal tot een grove massa
- Schenk de vloeibare santen erbij en maal nog eens 10 seconden
- Schep het mengsel in een lage bakvorm
- Druk stevig aan met de achterkant van een lepel
- Laat ca. 2 uur uitharden in de koelkast
- Snijd in repen en klaar!
(Bron: eetpaleo.nl)
Vragen of advies?
Wilt u meer informatie over moerbei of andere bessen in ons assortiment? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
