In lang vervlogen tijden poetste men de tanden met het takje van een neemboom. Daarnaast wordt er thee van het neemblad gemaakt. Ook werden de neembast, -zaden, -zaadkernen, -bloemen, -wortels en olie gebruikt. Tijd om eens dieper in te duiken op neem, het wonderkruid uit de Ayurveda.
De neemboom of Indische sering (Melia azadirachta) is een groenblijvende boom uit India. Hij kan wel 35 meter hoog en rond de tweehonderd jaar oud worden. We schrijven ‘neem’ maar spreken het uit als ‘niem’. Neem is naast kurkuma het meest onderzochte kruid uit de eeuwenoude Indiase kruidenkunde Ayurveda. De naam ‘neem’ stamt oorspronkelijk uit het Sanskriet en betekent ‘heilbrenger’ en ‘genezer van ziekten’.
De botanische naam Melia azadirachta komt van het Perzische woorde ‘azad-darakth’, wat ‘vrijgevige boom’ betekent. Inmiddels groeien in India, West-Afrika en Zuidoost-Azië ongeveer achttien miljoen neembomen. De boom wordt vaak gecultiveerd om als schaduwgevende straatboom te planten. Ook voorziet de boom in stookhout. De Indiase neemboom wordt door de Verenigde Naties beschouwd als een van de meest veelbelovende planten van de 21e eeuw. De kleine, witte bloemen ruiken heerlijk en trekken daardoor veel insecten aan, waaronder bijen. Ze produceren neemhoning die vrijwel uitsluitend uit pollen en nectar van de neemboom bestaat en als specialiteit wordt beschouwd.
“Het kauwen op neembladeren en vervolgens uitspugen, wordt gezien als teken dat men alle zorgen van zich afgooit”
Zoals gezegd, worden neembladeren vaak gebruikt om thee van te zetten. Neemkoek is echter ook een uitstekende meststof. Dit is het restant wat achterblijft als de olie uit de zaden is geperst. Neemkoek stimuleert de vermeerdering van pieren, doodt schadelijke bacteriën en houdt stikstof in de bodem vast. Extracten van neemzaden- en bladeren worden in tevens in de cosmetica-industrie gebruikt, bijvoorbeeld voor haar-, huid- en nagelverzorgingsproducten. In India speelt neem nog steeds een belangrijke rol bij religieuze ceremonies.
In India speelt neem nog steeds een belangrijke rol bij religieuze ceremonies. Zo wordt in veel streken op nieuwjaarsdag snoepgoed gegeten waaraan (bittere) neembladeren zijn toegevoegd. Dit symboliseert het gegeven dat zowel het zoete als het bittere in het leven moet worden verdragen. Het sap van de neemboom wordt tijdens het feest Nandarvo aan de goden, dieren en mensen geofferd. Kauwen op neembladeren en het vervolgens uitspugen, wordt gezien als teken dat men alle zorgen van zich afgooit. Hindoes gebruikten het aftreksel van neembladeren om op nieuwjaarsdag in te baden en zo lichaam en ziel te reinigen.
“Neem is nu weer voor iedereen toegankelijk is en behoort ons allemaal toe”
In 1995 hebben enkele Amerikaanse bedrijven geprobeerd om een patent op neem te bemachtigen. Dit is kortstondig gelukt. In 2005 werd het patent echter herroepen omdat dit natuurlijke middel in India al tweeduizend jaar werd gebruikt. Op natuurlijke middelen kan men geen patent aanvragen. Een gevolg hiervan is dat er voor farmaceutische bedrijven niets aan neem valt te verdienen, waardoor ze dus ook geen onderzoek financieren. Een positief effect is echter dat neem nu weer voor iedereen toegankelijk is en aan ons allemaal toebehoort.
“Neemzaad bevat diverse vetzuren en heeft een hoog gehalte aan vitamine E”
Het meest gebruikt van de neemboom zijn de bladeren en de zaden. Zo bevatten de zaden en bladeren limonoïden, terpenoïden, azadirachtine, antioxidanten, flavonoïden en bitterstoffen. Azadirachtine is een natuurlijke verbinding in neem, die in het middelpunt van de wetenschappelijk belangstelling staat vanwege de toepassingen in de biologische landbouw. Neemzaad bevat diverse vetzuren en heeft een hoog gehalte aan vitamine E. Neemblad bevat onder meer eiwit, koolhydraten en de mineralen calcium en fosfor. Bovendien treffen we in neemblad vitamine C en caroteen aan, evenals enkele vetzuren. De schors van de neemboom bevat tannines en polysachariden.
“Neemblad heeft een gunstige invloed op de spijsvertering”
Wat doet neem nog meer?
Het extract van neemblad heeft nog steeds diverse toepassingen. Zo ondersteunt neemblad de conditie van de ogen* en helpt de spijsvertering*. Bovendien draagt het bij aan het behoud van een goede bloedsuikerspiegel* en aan het behoud van een gezonde huid*. Onder anderen Mahatma Gandhi was overtuigd van de positieve effecten van het extract. Zijn dagelijkse gebedsbijeenkomsten vonden dan ook plaats onder een neemboom, maar niet voordat hij eerst een chutney van de neembladeren had genuttigd.
*Evaluatie gezondheidsclaim is lopende.
“De capsules bevatten bitter principles die de bitterreceptoren in de tong stimuleren”
Neem als voedingssupplement
Neembladextract is ook verkrijgbaar als voedingssupplement. De capsules die u bij vitaminesperpost.nl kunt kopen, zijn hooggedoseerd op 20:1. Dit betekent dat elke capsule overeenkomt met 8 gram neemblad. Bovendien bevatten ze minimaal 4% bitter principles die de bitterreceptoren in de tong stimuleren. Bitter heeft als functie in het lichaam dat het de spijsvertering activeert en hierdoor het immuunsysteem wordt ondersteund. Buiten neemextract kunt u bij ons terecht voor andere voedingssupplementen met bitterstoffen, zoals bijvoorbeeld Andrographis paniculata (kalmegh), artisjokextract en mariadistel.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over neem of andere ayurvedische kruiden? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
