Kalium. Misschien begint u al te gapen bij het lezen van het woord. Jammer, want het is een superbelangrijk mineraal. Zonder kalium kunnen wij niet functioneren. Maar wat doet het precies in ons lichaam? En wat heeft natrium met kalium te maken? Met dit blog proberen we u wakker te schudden omtrent het belang van kalium.
“In ons lichaam bevindt zich 165 g kalium”
Kalium is een mineraal. Dit zegt waarschijnlijk niet zoveel. Laten we eerst bekijken wat mineralen zijn. Mineralen komen uit de ‘dode natuur’. Dit betekent dat planten deze stoffen uit de grond moeten opnemen en dieren uit voedsel of water. In tegenstelling tot vitamines kunnen we mineralen dus niet zelf aanmaken.
Mineralen zijn belangrijke stoffen voor ons lichaam. Zonder mineralen zouden we niet kunnen functioneren. Ze leveren geen energie, maar ze zijn nodig voor de algemene groei en ontwikkeling van de mens.
Ons lichaam heeft verschillende mineralen nodig. De belangrijkste zijn borium, calcium, chloor, fosfor, ijzer, jodium, kobalt, koper, magnesium, mangaan, molybdeen, natrium, selenium, silicium en zink. En natuurlijk kalium! Kalium (K) is een van de belangrijkste mineralen. Enkele mineralen zijn in grote hoeveelheden in ons lichaam aanwezig. Kalium is er daar eentje van. In ons lichaam zit ongeveer 165 gram kalium. Maar liefst 98% bevindt zich in onze lichaamscellen. De overige 2% bevindt zich in het bloed.
Wat is de functie van kalium?
Zoals blijkt, is kalium rijkelijk in ons lichaam aanwezig. En dat is maar goed ook, want kalium vervult een aantal belangrijke functies. Zo zorgt kalium ervoor dat onze spieren en hart goed kunnen werken. Kalium kan namelijk prikkels tussen de cellen en zenuwen overbrengen. Dat kalium deze eigenschap bezit, komt omdat kalium oplosbaar is in water. Hierdoor kan deze stof elektrische stroom geleiden. Zo’n stof wordt een elektrolyt genoemd. Een ander elektrolyt is natrium. En laten natrium en kalium nu net goede partners zijn in het reguleren van de een goede vochthuishouding en bloeddruk. Deze twee stoffen zorgen ervoor dat we op het juiste moment vocht vasthouden of juist niet. De nieren spelen hier ook een belangrijke rol in.
“90% Van de van de hoeveelheid kalium uit onze voeding wordt door ons lichaam opgenomen”
Opname van kalium
Goed, we weten nu dat kalium belangrijke functies vervult in ons lichaam en dat het samenwerkt met natrium. Ook weten we dat we veel kalium in ons lichaam hebben. Maar hoe komt deze stof in ons lichaam?
Om kalium in ons lichaam te krijgen, moeten we iets eten. Ons lichaam kan immers zelf geen kalium aanmaken. Laten we als voorbeeld een banaan nemen. Bananen zijn kaliumrijk. Als we iets eten, malen we het voedsel met onze tanden en kiezen fijn tot kleine brokjes. Deze brokjes slikken we door en via de slokdarm komen ze in onze maag terecht. Onze maag kneedt alles goed door elkaar. Door de maagsappen is alles vloeibaar geworden. Daarna geeft onze maag kleine porties door aan onze darmen. In de dunne darm worden de voedingsstoffen opgenomen. Zo ook de kalium uit onze banaan. Sommige voedingsstoffen worden moeilijk door ons lichaam opgenomen, maar voor kalium geldt dit niet. De opname is uitstekend te noemen. Maar liefst 90% van de ingenomen kalium komt daadwerkelijk in ons lichaam terecht. Ter vergelijking: onze darmen nemen maar 5% van plantaardig ijzer op uit de voeding.
Als 90% kalium door ons lichaam wordt opgenomen, krijgen we dan geen overdosis? Gelukkig hoeven we hier niet bang voor te zijn. Ons lichaam regelt dit helemaal zelf. We hebben hier zelfs controleurs voor, onze nieren. Zij zorgen ervoor dat de hoeveelheid kalium in ons lichaam op een constant niveau blijft. Als blijkt dat iemand te weinig kalium binnenkrijgt, dan plast diegene ook weinig kalium uit. Op deze manier zal het lichaam zo min mogelijk kalium verliezen.
“Drop en zoethoutthee zorgen voor verlies van kalium”
Drop
Bent u een fervente dropeter of een echte liefhebber van zoethoutthee en is uw bloeddruk niet optimaal, pas dan op. Drop en zoethoutthee bevatten glycyrrhizine. Glycyrrhizine is zoetstof uit de zoethoutwortel. Dit stofje zit in alle soorten drop. Het gevaar van deze stof is dat het de invloed van het hormoon aldosteron in de nier versterkt. Het hormoon aldosteron zorgt ervoor dat natrium wordt vastgehouden en kalium wordt uitgeplast. Om uw bloeddruk dus (weer) in evenwicht te krijgen, zou u ervoor kunnen kiezen drop en zoethoutthee links te laten liggen.
Zout
Een ander gevaar is zout. Gemiddeld krijgen we 9 gram zout per dag binnen. Terwijl minder dan 6 gram ruim voldoende is om onze gezondheid intact te houden. U vraagt zich misschien af waarom te veel zout erg is. Zout bestaat uit natrium en chloride. Natrium is in dit geval het ‘probleem’. Zoals eerder is beschreven, zorgen kalium en natrium ervoor dat de vochtbalans in het lichaam in evenwicht is. Wanneer iemand teveel natrium binnenkrijgt, wordt het proces van vochtafscheiding verstoord. Natrium houdt namelijk vocht vast.
Hierdoor kan de bloeddruk stijgen. Dit is belastend voor hart en bloedvaten. Kalium daarentegen kan overtollig vocht via de nieren uitscheiden. Om het evenwicht tussen natrium en kalium te handhaven, is het belangrijk goed te letten op zoutgebruik en aandacht te geven aan producten die kaliumrijk zijn. Het laatste punt is makkelijker dan u denkt. Kalium zit namelijk in tal van voedingsmiddelen.
“Een verrukkelijke kaliumrijke maaltijd van zalm met aardappelen en broccoli is in een mum van tijd bereid”
Kaliumrijke voedingsmiddelen
U hoeft geen foodie te zijn om voldoende kalium binnen te krijgen. Het is namelijk helemaal niet moeilijk. Kalium komt bijna in alle voedingsmiddelen voor. Toch zijn er altijd voedingsmiddelen die rijk zijn aan bepaalde voedingsstoffen. Kaliumrijke producten zijn bijvoorbeeld groente, fruit en dierlijke producten. Een goede bereidingswijze is echter van groot belang. Bij een te lange bereidingstijd, te veel kookwater en/of toevoeging van zout gaat veel kalium verloren.
Kortom, door kort te bereiden, weinig kookwater te gebruiken en geen zout toe te voegen maar veel kruiden, slaat u meteen drie vliegen in één klap.
| Voedingsmiddel | mg kalium |
| 1 opscheplepel gekookte broccoli (50 gram) | 200 mg |
| 1 kleine banaan (100 gram) | 374 mg |
| 1 middelgrote aardappel (70 gram) | 240 mg |
| 1 stukje biefstuk (gaar, 70 gram) | 393 mg |
| 1 stuk zalm (bereid 100 gram) | 455 mg |
Kalium uit supplementen
Is kalium uit supplementen nodig? Over het algemeen kunt u kalium prima uit de voeding halen. Toch kan kalium uit supplementen voor sommige mensen ondersteunend werken. Kalium speelt namelijk een belangrijke rol bij de vochthuishouding en de bloeddruk. In combinatie met gezonde voeding kan suppletie helpen om de bloeddruk te normaliseren.
Recept ovenschotel met zalm, aardappelen en broccoli
Ter afsluiting een heerlijk kaliumrijk recept geschikt voor 4 personen.
Ingrediënten:
- 1 kg vastkokende aardappelen
- 2 uien
- 400 g zalmfilet
- 1 broccoli
- 200 ml room
- 100 g geraspte kaas
- 1 lente-ui
Bereiding:
- Verwarm de oven voor op 200°C.
- Schil de aardappelen en rasp deze grof. Pel de uien en snipper ze fijn. Snijd de zalm in reepjes en de broccoli in kleine roosjes.
- Besprenkel de ovenschotel met (olijf)olie. Leg de zalm, uien en broccoli in de schaal en overgiet met de room.
- Kruid af met peper en zout.
- Leg hier de geraspte aardappelen en geraspte kaas op.
- Zet de ovenschotel in de oven voor 45 min.
- Werk af met lente-ui en serveer warm.
(Bron: lekkervanbijons.be)
Vragen of advies?
Neem tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers op tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief) of maak gebruik van ons contactformulier.
