Tegenwoordig bestaat voor bijna alle dierlijke producten een plantaardig alternatief. Met de komst van plantaardige capsules zijn ook bijna alle voedingssupplementen geschikt voor vegetariërs en veganisten. Maar hoe zit dat met collageen? Bestaat er een vegan variant op collageen en zo ja, werkt deze dan net zo goed?
- Wat is collageen?
- Waarom zou ik collageensupplementen gebruiken?
- Welke types collageen zijn er?
- Waar wordt collageen van gemaakt?
- Bestaat vegan collageen?
- Hoe kan ik als veganist de collageenproductie ondersteunen?
Wat is collageen?
Laten we bij het begin beginnen. Wat is collageen eigenlijk? Collageen is een structuureiwit. Het vormt ongeveer 30% van ons totale eiwitgehalte en is hiermee het meest voorkomende eiwit in het menselijk lichaam. We vinden het terug in onze spieren en pezen, botten, in het tandvlees, in de tanden en nog veel meer.
U kunt collageen zien als de ‘lijm’ die ons lichaam bij elkaar houdt. Deze belangrijke bouwsteen zorgt voor stevigheid, soepelheid en elasticiteit voor al het bindweefsel in het lichaam.
Weetje:
Onze voorouders aten organen, kraakbeen, beenmerg en spiervlees. Dit betekent dat zij via hun dieet ook meer collageen binnenkregen.
Hoewel ons lichaam zelf collageen kan aanmaken, neemt na ons 25e levensjaar de natuurlijke aanmaak helaas aanzienlijk af. Hierdoor wordt de elasticiteit en de stevigheid van de huid minder. Behalve dat de lichaamseigen aanmaak afneemt, zijn er ook omgevingsfactoren die de collageenproductie schaden:
Zon: Natuurlijk zorgt zonnen voor een lekker zomers kleurtje. Teveel blootstelling aan UV-stralen in zonlicht zorgt er echter ook voor dat collageen sneller afbreekt.
Roken: Roken is een bekende boosdoener voor onze huid. Nicotine in sigaretten zorgt ervoor dat vitamine C wordt afgebroken. Vitamine C is een onmisbare bouwstof van collageen. Zodoende veroudert de huid sneller.
Vrije radicalen: Vrije radicalen ontstaan als gevolg van onder meer overmatige blootstelling aan zonlicht, alcohol, roken, luchtvervuiling en langdurige stress. Deze moleculen tasten onze gezonde cellen aan, waaronder de cellen die verantwoordelijk zijn voor de collageen aanmaak.
Suiker: Suiker verstoort het vermogen van collageen om zichzelf te vernieuwen.
“De meeste weefsels en organen bevatten verschillende types collageen”
Niet al het collageen is hetzelfde. Er zijn wel 28 verschillende types bekend. De meeste weefsels en organen bevatten verschillende types collageen. Deze types verschillen in samenstelling en in functie. We lichten de belangrijkste drie vormen toe:
Collageen type I is verreweg het meest in ons lichaam aanwezig. Zo’n 90% van al het collageen in ons lichaam bestaat uit type I. Collageen type I bevindt zich vooral in de huid, haar, nagels, botten, bindweefsel, pezen en bloedvaten.
Collageen type II is met name van het belang voor het kraakbeen. We vinden het terug in onze gewrichten, tussenwervelschijven, de ribben en de neus.
Collageen type III wordt in het lichaam vaak aangetroffen naast type I collageen. Het komt voor in het beenmerg, in de huid en in de bloedvaten.
De verschillende types collageen spelen dus een rol in verschillende delen van het lichaam. Hierdoor vergt ieder gezondheidsdoel een andere vorm van collageen. Hierover later meer.
“De structuur van viscollageen is het meest vergelijkbaar met menselijk collageen”
Het eiwit collageen kan uit diverse natuurlijke bronnen worden gewonnen. Iedere bron van collageen bevat andere types collageen en kent hierdoor andere toepassingen dan de ander.
Rundercollageen
Rundercollageen is verreweg de meest gebruikte bron voor collageensupplementen.
Zoals de naam al doet vermoeden, is rundercollageen afkomstig van runderen. Als runderen voor vleesproducten worden verwerkt, worden de huid en de botten gebruikt om collageeneiwitten van te maken. Rundercollageen wordt veelal in poedervorm aangeboden en bevat veel type I en III.
Viscollageen
Viscollageen is de zuiverste vorm van collageen. Het wordt uit de delen van vis gewonnen die normaliter worden weggegooid zoals de huid. De structuur van viscollageen is het meest vergelijkbaar met menselijk collageen. In tegenstelling tot rundercollageen bevat viscollageen juist veel type I en II. Bovendien bevat viscollageen hydroxyproline. Dit aminozuur is een onmisbare schakel in de productie van collageen.
Eierschaalmembraan
In tegenstelling tot de eerdergenoemde vormen van collageen, is collageen uit eierschaalmembraan geschikt voor ovo-vegetariërs. Dit wordt namelijk gewonnen uit het vliesje dat aan de binnenkant van een kippenei zit. Collageen uit eierschaalmembraan is onder meer rijk aan collageen type I in de krachtige, ongedenatureerde vorm. Omdat het een echt natuurproduct is bevat het ook collageen van het type V en X, elastine, hyaluronzuur, glucosamine, chondroïtine en keratine.
Kippenkraakbeen
Ook uit kippenkraakbeen kan collageen worden gewonnen. Deze bron is rijk aan ongedenatureerd type II collageen. Ongedenatureerd betekent dat in het product de ‘oorspronkelijke vorm’ van collageen zit. Van het gepatenteerde T2NDC® is een dagdosering van slechts 40 mg voldoende, terwijl van gedenatureerd collageen type II doorgaans meerdere grammen (!) nodig zijn.
“Gelukkig kunt u ook als veganist uw collageenproductie ondersteunen, mits u de juiste voeding binnenkrijgt”
Bestaat vegan collageen?
Dit brengt ons bij de hoofdvraag: bestaat collageen van plantaardige oorsprong? Het antwoord is: nee. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, bestaan op dit moment geen veganistische bronnen van collageen. Dit komt doordat collageen een 100% dierlijk eiwit is. Online worden daarentegen veel zelfverklaarde ‘vegan collageenboosters’ aangeboden. Deze producten bevatten doorgaans een mix van vitamines, aminozuren of superfoods die de collageenproductie zouden verhogen.
Supplementen die beweren plantaardig collageen te bevatten, bestaan uit losse aminozuren en niet uit di- en tripeptiden zoals in gehydrolyseerd vis- of rundercollageen. Hierdoor wordt het niet zo goed opgenomen als ‘echt’ collageen. Gelukkig kunt u ook als veganist uw collageenproductie ondersteunen, mits u de juiste voeding binnenkrijgt.
“Lysine is een essentieel aminozuur dat in plantaardige voeding sterk ondervertegenwoordigd is”
Hoe kan ik als veganist de collageenproductie ondersteunen?
Om de collageenproductie bij een veganistische leefstijl aan te jagen, heeft ons lichaam een aantal bouwstenen nodig. Voor de collageensynthese hebben we de aminozuren proline, lysine en glycine nodig en voldoende vitamine C. We nemen u mee in de belangrijkste voedingstips bij een veganistisch eetpatroon:
#1 Vitamine C-rijke voeding
Vitamine C is onmisbaar voor de productie van collageen in het lichaam. Het is nodig bij de omzetting van lysine naar hydroxylysine, dat vervolgens in collageen wordt ingebouwd. Bovendien beschermt vitamine C gezonde lichaamscellen tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Verhoog uw inname van vitamine C door bessen, broccoli, koolsoorten, paprika’s, kiwi's en aardbeien op het menu te zetten. Twijfelt u of u voldoende vitamine C binnenkrijgt? Kies voor een van onze vitamine C-supplementen.
#2 Prolinerijke voeding
Proline is een belangrijk aminozuur dat een rol speelt bij de aanmaak van collageen. We vinden proline terug in koolsoorten, sojaproducten, asperges, bonen, boekweit, waterkers, pinda’s, kikkererwten en alfalfa.
#3 Lysinerijke voeding
Lysine is een essentieel aminozuur wat sterk ondervertegenwoordigd is in plantaardige voeding. Vegetariërs en veganisten krijgen hierdoor vaak te weinig van dit aminozuur binnen. Plantaardige bronnen van lysine zijn peulvruchten, tarwekiemen, pinda’s en zaden.
#4 Voeding met OPC’s
OPC’s staat voor ‘Oligomere Proanthocyanidinen'. Proanthocyanidinen zijn verantwoordelijk voor de rode kleur van druiven. OPC’s behoren tot de krachtigste natuurlijke antioxidanten. Ze ondersteunen de activiteit van vitamine C en E en beschermen onze gezonde cellen tegen invloeden van buitenaf. We vinden OPC’s in druivenpitten, granaatappels, appels, blauwe bessen en in thee en rode wijn. Ook supplementen kunnen helpen om meer OPC’s binnen te krijgen. Bijvoorbeeld middels onze druivenpitextract-capsules.
#5 Bonus: MSM en silicium
MSM (methylsulfonylmethaan) is organisch gebonden zwavel. Deze verbinding wordt van nature in plant, mens en dier aangetroffen. MSM is verantwoordelijk voor de flexibele verbinding tussen de cellen. Nagels, haren en bindweefsel bevatten relatief veel zwavel. MSM is betrokken bij de vorming van wel meer dan 150 verbindingen. Hiermee vormt MSM een mooie aanvulling op de eerder genoemde voedingsstoffen. Zwavelrijke voedingsmiddelen zijn onder meer ei, vlees, vis, tofu, peulvruchten, kool, ui, prei, knoflook en zuivel.
Ook silicium is een stof die in hoge concentraties in het lichaam voorkomt. Het mineraal concentreert zich vooral in bindweefsels (huid, spieren, pezen, botten, kraakbeen, haar, nagels en bloedvaten) maar ook in de nieren, longen en lever. Het speelt een rol bij de synthese van collageen en wordt gebruikt voor het behoud van de stevigheid en elasticiteit van de huid. Rijke bronnen van silicium zijn brandnetel, heermoes en bamboe. Deze botanicals zijn verkrijgbaar in plantaardige capsules.
Vragen of advies?
Wilt u weten welk collageensupplement het beste bij u past of heeft u een andere vraag? Neem dan contact op met onze deskundige medewerkers via het contactformulier of tijdens kantooruren via telefoonnummer +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
