De één loopt er mee weg en de ander loopt er met een boog omheen. De bitter melon, bittermeloen of sopropo roept duidelijk uiteenlopende, hevige emoties op. Deze wratachtige, exotische vrucht ziet er dan ook niet direct appetijtelijk uit, maar is in de praktijk familie van de komkommer. Met als groot verschil dat de bittermeloen extreem bitter is. En laat nou juist die bitterheid gunstig voor onze gezondheid zijn.
De Momordica charantia staat beter bekend onder de namen bittermeloen, bitter melon, balsempeer, karela of sopropo. Het gewas vindt zijn oorsprong vermoedelijk in India en Afrika. Surinamers zijn meestal goed bekend met de bitter melon omdat deze in Suriname als puree wordt gegeten en in menig Creools restaurant wordt geserveerd. De bittermeloen is een kruidachtige klimplant uit de komkommerfamilie (Cucurbitaceae).
Hij kan drie tot tien meter hoog worden met lange klimmende of neerhangende harige ranken. De bloembladen zijn eveneens harig. Ze zijn zwavelgeel van kleur. De vrucht kan net zo groot worden als een courgette of zo klein als een augurk. We kennen groene en witte varianten, met een gladde of een gebobbelde, wratachtige schil. Sommige zijn bolrond en andere weer langwerpig. Binnen in de vrucht zitten oneetbare zaden en zaadlijsten die geel, wit of rood kunnen zijn. Feit is dat alle varianten een overeenkomst hebben: ze smaken vreselijk bitter. Witlof is er niets bij. En hoewel de meningen over de smaak uiteenlopen, is juist de bittere smaak zo interessant voor de mens.
“Bitter in de mond, maakt het hart gezond"
We kunnen het boerengezegde ‘bitter in de mond, maakt het hart gezond’ niet vaak genoeg herhalen. Dit geldt niet alleen voor het hart. Bittere stoffen zijn namelijk in het algemeen bevorderlijk voor onze gezondheid. Door het eten van bittere stoffen (bitter principles) worden de bitterreceptoren in uw mond geprikkeld. Dit bewerkstelligt een reflexreactie. De nervus vagus pikt deze prikkeling op. Deze hersenzenuw stuurt signalen naar uiteenlopende organen.
Deze signalen verhogen de productie van speeksel, maagsappen, gal, pancreassappen en darmsappen. Dit is ook weer gunstig voor de peristaltiek (uitgaande beweging) van de darmen. De hogere productie van alle sappen in ons lichaam activeert derhalve de spijsvertering. Een ander bijkomend voordeel is dat zo een optimale darmflora ontstaat. Deze is weer de basis voor een goed functionerend immuunsysteem. De bitter melon is bij uitstek een plant met veel bitterstoffen. Andere voedingsmiddelen met veel bitterstoffen zijn bijvoorbeeld spruitjes, avocado, andijvie, artisjok, venkel en kalmegh (Andrographis paniculata). Kruiden die bitterstoffen bevatten, zijn onder meer duizendblad, paardenbloem, peterselie, salie, rozemarijn, tijm, basilicum, rooibos en mariadistel. Het spreekt voor zich dat grapefruit bij het fruit de kroon spant als het op bittere inhoudsstoffen aankomt.
“Uniek aan de sopropo is de aanwezigheid van de twee fytonutriënten charantine en polypeptide P.”
Bitter melon met bitter principles
Inmiddels is de bittermeloen onderwerp van talloze wetenschappelijke studies, onder meer van de Universiteit Wageningen. Dat is niet zo vreemd want buiten de bitterstoffen barst deze groente praktisch uiteen van nog andere gezondheidsbevorderende stoffen. Zo bevat de vrucht de vitamines B1, B2, B3 en B11. Daarnaast bevat bitter melon vitamine C, magnesium, ijzer, mangaan, zink en fosfor. Er zit ook nog eens tweemaal zoveel bètacaroteen in als in broccoli, tweemaal zoveel calcium als in spinazie en tweemaal zoveel kalium als in een banaan. Uniek aan de sopropo is de aanwezigheid van de twee fytonutriënten charantine en polypeptide P. Deze fungeren in het lichaam vergelijkbaar met insuline en zijn daarom van belang voor de bloedsuikerspiegel. Tel daar nog enkele flavonoïden en foliumzuur bij op en u begrijpt dat deze vrucht het waard is om in de belangstelling te staan en zelfs door sommigen als superfood te worden betiteld.
*Evaluatie gezondheidsclaim is lopende.
“Om de bittere smaak enigszins te verzachten, worden de partjes vruchtvlees vaak enkele uren in zout water gelegd of een paar minuten in zout water gekookt”
De Momordica charantia is multifunctioneel. Hij kan worden gegeten, gedronken of op de huid worden aangebracht. Hij is vooral in toko’s te koop en wordt hier onrijp verkocht. U kunt hem het beste snel na aankoop consumeren omdat de vrucht niet lang houdbaar is. Het is echter niet de makkelijkste plant om in gerechten te verwerken. Hoewel u bitter melon kunt roerbakken, wokken, koken, stoven of stomen, is het echt een groente met een gebruiksaanwijzing.
Omdat-ie zo bitter is, heeft u vaak maar een klein beetje nodig, te vergelijken met een teentje knoflook. Een paar stukjes mee roerbakken, kan een gerecht al een compleet andere twist geven. Om de bittere smaak enigszins te verzachten, worden de partjes vruchtvlees vaak enkele uren in zout water gelegd of een paar minuten in zout water gekookt. Natuurlijk valt er sap uit te persen maar dit is vanwege de overheersende, bittere smaak alleen geschikt voor echte diehards. Voor bitter melon thee gebruikt u vier of vijf plakjes gedroogde vrucht of een theelepel beter melonpoeder. Voeg dit toe aan een kopje heet water en laat 3-5 minuten trekken. Overigens wordt afgeraden om veel van deze thee of het sap te drinken, want dan kan het averechts werken. Sopropo is ook geschikt om mooi, glanzend haar mee te verkrijgen. Meng hiervoor een kopje bitter melonsap met yoghurt en breng dit aan op het haar. Laat intrekken en was uit.
Bitter melon als voedingssupplement
Wie echt niet van bitter houdt, maar wel gebruik wil maken van de positieve kenmerken van bitter melon, kan altijd op voedingssupplementen terugvallen. De bitter melon-capsules die u bij vitaminesperpost.nl kunt kopen, zijn gestandaardiseerd op 16:1. Dat wil zeggen dat elke capsule 8 mg bittermeloen extract bevat en minstens 7% bitter principles. Dit supplement is bovendien volgens IFS-kwaliteitsnormen gecapsuleerd. Het is geschikt voor vegetariërs en veganisten.
Recept curry met sopropo
Hoewel de sopropo ongelooflijk bitter is, kan men er toch een heerlijke, gezonde curry van fabriceren. Bijgaand het recept voor 4 personen.
Ingrediënten:
- 500 g rundergehakt of vegetarisch gehakt
- 1 sopropo
- 2 kleine aubergines
- 2 rode uien
- 2 teentjes knoflook
- 1 zakje Thaise gele currypasta
- 2 pakjes kokosmelk (ca. 400 ml)
- 4 el olijfolie
- 400 g rijst
- zout
Bereiden:
- Snijd de sopropo in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijst met een lepel
- Strooi royaal zout over de sopropo en laat minimaal 15 min staan
- Snijd intussen de ui en knoflook fijn en de aubergines in kleine blokjes
- Spoel de sopropo af met water en snijd in kleine stukjes
- Verhit de olie in een wokpan
- Fruit de ui
- Voeg het gehakt toe en bak rul
- Voeg de knoflook toe en bak even mee
- Voeg de currypasta toe en bak tot het gaat geuren
- Blus af met de kokosmelk en laat 5 min met deksel op pan stoven
- Kook de rijst volgens de aanwijzingen op verpakking
- Voeg de aubergines aan de curry toe en stoof nog eens 10 min op laag vuur
- Serveer de curry met de rijst en eventueel wat verse koriander
Eet smakelijk!
Bron: groenten-apotheek.nl
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over bitter melon of over andere supplementen met veel bitterstoffen? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
