Groenten uit familie van de nachtschade (Solanaceae) zijn al jaren onderwerp van hardnekkige, nare geruchten. Zo zouden ze bij mensen die daarvoor gevoelig zijn een slechte invloed hebben op de de gewrichten en zouden nachtschade groenten zelfs giftig zijn. Omdat de familie van de nachtschade groente bevat die we dagelijks met smaak eten, is het tijd om wat licht te werpen op dit 'donkere' maar daarom niet minder belangrijke onderwerp.
- Welke groente behoren tot de nachtschadefamilie?
- Is nachtschade giftig?
- Supplementen met nachtschade
- Waar komt de negatieve reputatie van de nachtschades vandaan?
- Nachtschade en gewrichten
- Nachtschade allergie
- Eet groenten als ze rijp zijn en op de juiste manier
- Zijn nachtschades nu goed of slecht voor de gezondheid?
Welke groenten behoren tot nachtschadefamilie?
De familie van de nachtschades bevat meer dan 2500 soorten. Veel soorten nachtschade zijn giftig. Deze worden door mens en dier dan ook helemaal niet gegeten. Eén populaire groente uit de familie is rond 1492 op een houten schip over de wereldzeeën naar Nederland geëmigreerd en is sinds de 16e eeuw helemaal ingeburgerd en opgenomen in onze eetcultuur. We hebben het hier over de aardappel. Andere smakelijke nachtschadegroente zijn hier wat later gekomen en geïntegreerd.
Ze groeien van oorsprong in een warm (mediterraan) klimaat: paprika’s, pepers en aubergines. Ze zijn een vast onderdeel geworden binnen de Nederlandse ‘cuisine’ en worden tegenwoordig ook bij ons (in kassen) met succes gekweekt.
"Nachtschades beschermen zichzelf met behulp van 'gif'"
Planten zijn een bron van vitamines, mineralen, vezels en andere nuttige stoffen, maar de mens is niet de enige soort op de planeet die dit vindt. Omdat planten niet kunnen lopen of rennen, hebben ze een andere methode ontwikkeld om zich te beschermen tegen vraat van planteneters. De nachtschades zorgen ervoor dat ze giftig zijn: ze maken stoffen aan (alkaloïden) die doorgaans inwerken op het zenuwstelsel van mens en specifieke dieren. Vier planten uit de nachtschadefamilie maken stoffen aan waar wij als mens mee te maken kunnen hebben: aardappels en aubergines (solanine), groene tomaten (tomatine) en tabak (nicotine).
"Alkaloïden zijn gunstig voor de gezondheid"
Hoewel veel soorten binnen de familie van de nachtschade giftig zijn, zijn er ook een paar soorten die alkaloïden produceren die juist gunstig zijn voor de gezondheid.
Zo bevat cayennepeper de stof capsaïcine. Deze stof werkt als een antioxidant*, helpt om op gewicht te blijven* en ondersteunt de vetverbranding en stofwisseling*. En zo bieden de groente uit de nachtschadefamilie wel meer voordelen:
- Groente uit de nachtschade familie zijn rijke bronnen van goede voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen, antioxidanten en vezels.
- Paprika's zijn een rijke bron van vitamine C en antioxidant.
- Rode tomaten zijn een rijke bron van de antioxidant lycopeen.
- Paarse aardappelen en aubergines zijn paars gekleurd omdat ze veel antioxidante anthocyanen bevatten.
- Nachtschadegroenten bevatten voedingsvezels die goed zijn voor de darmen.
"Wetenschappelijke onderzoeken hebben de nachtschades in een kwaad daglicht gesteld"
Waar komt de negatieve reputatie van de nachtschades vandaan?
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken geweest die de nachtschades in een kwaad daglicht hebben gesteld. De bewijsvoering is echter wankel en er zijn weinig vervolgonderzoeken geweest die een en ander ondersteunen. De meeste argumenten zijn gebaseerd op bepaalde stoffen in nachtschade, die overigens ook aanwezig zijn in veel andere gezonde voedingsmiddelen.
- Alkaloïden en glycoalkaloïden. Dit zijn natuurlijke pesticiden zoals solanine, capsaïcine en nicotine.
- Lectines: eiwitten die koolhydraten met elkaar verbinden. Ze zijn te vinden in mens, dier en plant.
- Calcitriol. Dit is de actieve vorm van vitamine D in het bloed. Het speelt een belangrijke rol bij de opname van calcium en de ontwikkeling van onze botten. In de bladeren van nachtschadeplanten is een (geringe) hoeveelheid van deze stof terug te vinden.
- Saponinen. Deze beschermen planten en zaden tegen vraat door dieren.
Nachtschade en gewrichten
Onderzoek suggereert veronderstelt dat de stof calcitriol in nachtschade ervoor kan zorgen dat calcium in de gewrichten wordt afgezet. Na verloop van tijd zou dit pijn en stijfheid kunnen veroorzaken. Het is geen sterke theorie, met name omdat de hoeveelheid calcitriol in de nachtschadeplanten minimaal is. Bovendien zijn er geen vervolgonderzoeken geweest die deze stelling onderbouwen.
Nachtschade-allergie
Sommige mensen kunnen bepaalde allergische verschijnselen krijgen na het eten van groente uit de familie der nachtschades, maar anderen hebben daar helemaal geen last van. De reden hiervoor is dat de alkaloïden voor de mens niet zo heel giftig zijn en doorgaans goed worden afgebroken door de bacteriën in de darmen.
"Snijd groene plekken in de aardappelen altijd diep weg"
Aardappelen en aubergine produceren solanine en tomaten tomatine. Dit zijn alkaloïden waar ons lichaam niet zo blij van wordt. Solanine vinden we in aardappelen die zijn blootgesteld aan zonlicht en groene plekken vertonen. Bewaar de aardappelen daarom altijd donker en snijd groene stukken diep weg. Eet aubergines nooit rauw. En vermijd groene tomaten. Rode, rijpe tomaten bevatten nauwelijks tot geen tomatine.
Zijn nachtschades nu wel of niet goed voor de gezondheid?
Op deze vraag is uiteindelijk geen eenduidig antwoord te geven. Het beste is om altijd goed te luisteren naar uw eigen lichaam. Groente uit de nachtschadefamilie past uitstekend in een gezond voedingspatroon waarin weinig vlees, veel groente en voldoende fruit wordt gegeten. Mocht u het idee hebben dat het eten van nachtschadegroente bij u klachten veroorzaakt, dan kunt u deze voedingsmiddelen een tijdje uit uw menu weglaten om te kijken of er iets verandert.
*Evaluatie gezondheidsclaims is lopende.
Vragen of advies?
Vitaminesperpost.nl heeft een groot assortiment aan vitamines, mineralen en plantaardige supplementen. Wilt u meer informatie of advies? Wij helpen u graag! Als u hulp wilt bij het maken van een keuze, kunt u contact met ons opnemen via ons contactformulier of u kunt tijdens kantoortijden bellen op +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
