Waar een klein plantje groot in kan zijn! We hebben het dan over waterkers. In Nederland wordt het vaak slechts als garnering gebruikt en is het niet in elke supermarkt verkrijgbaar. Dat is jammer. Dit plantje bevat namelijk meer vitamine C dan sinaasappelen en heeft als lid van de familie der kruisbloemigen nog veel meer gezondheidsvoordelen.
- Wat is waterkers?
- Waterkers: ‘kwelling voor de tong’
- Waterkers is lid van de kruisbloemigen
- PEITC beschermt waterkers
- Hippocrates erkende al de hoge voedingswaarde van waterkers
- Wat maakt waterkers precies zo gezond?
- Waterkers weert insecten
- Hoe kunt u waterkers gebruiken?
- Waterkers in een capsule
- Recept romige waterkerssoep met Parmezaankrokantje
Wat is waterkers?
Waterkers is een plantje met witte, kleine bloemetjes. De kruidachtige plant komt over de hele wereld voor en is inheems in Europa, Azië en Noord-Afrika. In Noord-Amerika is de plant ooit geïmporteerd en heeft zich soms zelfs tot een ware plaag ontwikkeld aan de oevers van rivieren. Bij ons behoort hij tot het natuurlijke landschap. We kennen ongeveer tachtig soorten waterkers, waarvan we er in de Benelux zeven aantreffen. Tegenwoordig wordt het plantje vaak gekweekt.
De soort die voor commerciële doeleinden wordt gekweekt, is in feite de witte waterkers. Deze wordt soms met de slanke waterkers gekruist. In Nederland en België gebeurt dit in speciale waterbeken waaruit elke maand kan worden geoogst. Woont u zelf op moerasachtige grond of heeft u een tuin met een vijver? Dan kunt het gemakkelijk zelf waterkers telen.
“De scherpe mosterdachtige geur prikkelt het neusslijmvlies”
Wie wel eens waterkers heeft geproefd, weet meteen hoe het plantje aan z’n botanische naam komt: Nasturtium officinalis. Deze naam is afgeleid van de Latijnse woorden ‘nasus’ dat voor ‘neus’ staat en ‘tortium’ dat ‘kwelling’ betekent. Dat komt omdat het blad pittig smaakt en licht op de tong brandt. De scherpe, mosterdachtige geur, die al ontstaat als de bladen over elkaar heen worden gewreven, prikkelt het neusslijmvlies. ‘Officinalis’ wordt standaard gebruikt voor planten waar vroeger een helende waarde aan werd toegekend.
Het betekent ‘afkomstig uit de werkplaats van de apotheek’. Andere namen voor waterkers zijn ‘waterporselein’, ‘beeksalade’, ‘watercress’ of ‘cresson’. De Nederlandse naam is eveneens makkelijk te verklaren: het kruid groeit langs zoet, koel stromend water.
“Deze botanische familie blinkt uit in de hoeveelheid glucosinolaten”
Waterkers komt dus over de hele wereld voor. Hoewel het een plantensoort betreft, wordt het meestal als groente verkocht. Het is een kruidachtige plant die verwant is met de familie van de kruisbloemigen (Brassicaceae). Hier scharen we ook bloemkool, spruitjes, boerenkool en broccoli onder. Deze kruisbloemigen worden gekenmerkt door een hoge concentratie van macro- en micronutriënten. Deze botanische familie blinkt echter vooral uit in de hoeveelheid glucosinolaten.
Dit zijn wateroplosbare verbindingen die door de plant worden gebruikt als verdedigingsmiddel tegen planteneters en als natuurlijk pesticide. Deze glucosinolaten oftewel zwavelhoudende stoffen zijn tevens verantwoordelijk voor de bittere, scherpe smaak van kruisbloemigen.
“De mens kan eveneens van deze stoffen profiteren”
PEITC beschermt waterkers
In vergelijking met andere kruisbloemigen bevat waterkers meer PEITC. Dit staat voor scheikundige verbindingen die isotiocyanaten worden genoemd. Voorbeeld van isotiocyanaten zijn sulforafaan, diindolylmethaan (DIM) en 2-fenethylisothiocyanaten (PEITC). Hoewel deze PEITC de plant helpen zichzelf te beschermen, kan de mens van deze stoffen profiteren omdat deze stoffen ook als bescherming voor het menselijk lichaam functioneren tegen schadelijke invloeden van buitenaf.
“Griekse generaals voedden hun troepen al met waterkers”
Inmiddels weten we dat waterkers al duizenden jaren voor Christus bekend was. Zo voedden Griekse generaals in die periode hun troepen al met waterkers. Men dacht op die manier het uithoudingsvermogen te kunnen vergroten. Hippocrates, de beroemde ‘vader van de klassieke geneeskunst’, liet 400 jaar voor Christus zelfs een kliniek op het Griekse eiland Kos bouwen in de buurt van waterbronnen waarin waterkers werd gekweekt.
Hippocrates erkende destijds al de hoge voedingswaarde van waterkers en zag in dit kleine plantje grote gezondheidsvoordelen voor de mens. De oude Grieken dachten tevens dat het eten van waterkers de intelligentie bevorderde. Bovendien werd het plantje eeuwenlang als ademverfrisser ingezet. In 1581 dook waterkers op in het ‘Kruydtboeck oft beschrÿuinghe van allerleye ghewassen, kruyderen, hesteren ende gheboomten’ van de Antwerpse botanicus Matthias de Lobel die diverse gezondheidsvoordelen aan de plant toeschreef. Ook de Mechelse plantkundige Rembert Dodoens benoemde de plant in zijn in 1618 verschenen ‘Cruydeboek’ en kende waterkers diverse voordelen voor de gezondheid toe.
“Waterkers bevat meer vitamine C dan sinaasappels”
Veel van bovengenoemde vermoedens omtrent de inhoudsstoffen werden overigens later door de wetenschap bevestigd. Waterkers bevat namelijk allerlei mineralen, vitamines en antioxidanten en staat te boek als superfood. We hebben al inhoudsstoffen als glucosinolaten benoemd maar boven alles blinkt waterkers uit in vitamine C. Zo bevat waterkers meer vitamine C dan sinaasappels. Ook zit er meer calcium in dan in melk en meer ijzer dan in spinazie. De grote hoeveelheid vitamine C bevordert de opname van dat ijzer.
Bovendien is het een echte vitamine K-bom. Een onsje waterkers staat gelijk met 208% van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) van vitamine K. Daar houdt het echter niet mee op. Andere mineralen in waterkers omvatten mangaan, jodium, fosfor, zink en magnesium. Jodium is onder meer essentieel voor het goed functioneren van onze stofwisseling. Magnesium, calcium en vitamine K zijn belangrijk voor de opbouw van de botten. Het feit dat waterkers hier zo rijk aan is, komt omdat het plantje goed in staat is om sporenelementen en mineralen uit de omgeving op te nemen. Qua vitamines kunt u rekenen op vitamine B1, B6 en B11 (foliumzuur), vitamine E en bètacaroteen. Bètacaroteen wordt in ons lichaam omgezet in vitamine A, die belangrijk is voor onze ogen en onze huid. Hiertoe dragen ook de antioxidanten luteïne en zeaxanthine bij.
“Waterkers heeft nog meer voordelen”
Waterkers heeft echter meer voordelen en kan ook uitwendig worden gebruikt. Zo is een bijzondere toepassing dat waterkers insecten weert als u uw huid ermee inwrijft. Ook wordt het plantje gebruikt bij eczeem en een droge huid. Natuurlijk kunt u ook thee van waterkers maken. Hiervoor dient u het wel eerst te drogen.
“Waterkers is niet geschikt om in te vriezen”
Waterkers is een veelzijdige groente die u op talloze manieren kunt gebruiken. De lekkere, mosterdachtige smaak doet het zowel rauw als gekookt goed in vele gerechten. Zo staat het bekend als een heerlijke toevoeging aan salades en wordt het vaak als garnering gebruikt. Daarnaast is het een fijne basis voor soepen en is het de moeite waard om het plantje eens rauw in een stamppot te verwerken. Superlekker in combinatie met geitenkaas en noten! Bovendien is het een superingrediënt voor een gezonde smoothie.
Let er bij het kopen op dat de waterkers er fris uitziet. Na aankoop kunt u het kruid enkele dagen in de koelkast bewaren als u het in een glas water plaatst dat u af en toe ververst. Bewaart u het liever in een vochtige, open plastic zak? Dan dient u het op de dag van aankoop te gebruiken. Schoonmaken is makkelijk: simpelweg goed wassen en dan de blaadjes van de steeltjes halen. Overigens is waterkers niet geschikt om in te vriezen.
“Onze capsules bevatten waterkersextract dat op 10:1 is geconcentreerd”
Wil u graag waterkers aan uw dagelijks eetpatroon toevoegen maar heeft u geen zin of tijd om er culinair mee aan de slag te gaan? Dan kunt u uiteraard bij ons terecht voor een supplement met waterkersextract. Lekker makkelijk ook! Onze capsules bevatten waterkersextract dat op 10:1 is geconcentreerd. Dit betekent dat het extract tienmaal sterker is dan het plantje zelf. Het extract is volledig plantaardig en derhalve geschikt voor vegetariërs en veganisten.
Hoewel waterkers van zichzelf al flink wat vitamine C bevat, hebben wij 100 mg extra vitamine C in de niet-zure vorm van calcium-ascorbaat toegevoegd. Vitamine C ondersteunt zoals bekend het afweersysteem, is antioxidant, draagt bij aan de instandhouding van een normale huid en ondersteunt de energiestofwisseling. Heeft u wel zin om zelf in de keuken met waterkers te experimenteren? Probeer dan bijvoorbeeld eens dit heerlijke recept voor een pittig waterkerssoepje.
(Bron: Libelle-lekker.be)
Ingrediënten:
- 2 bosjes waterkers
- 50 g spinazie
- 50 g geraspte Parmezaanse kaas
- 200 ml room
- 1 prei
- 1 bosje lente-ui
- 1 l kippenbouillon
- boter
- zout
Bereiding:
1. Maak de groente schoon. Hak de waterkers en de spinazie grof (hou enkele plukjes waterkers apart voor de afwerking). Snij de prei (met het groen) en de lente-ui in ringen.
2. Stoof de groente glazig in boter. Kruid met peper en zout. Voeg de kippenbouillon toe en breng aan de kook. Zet het vuur zachter en laat 20 minuten koken.
3. Verwarm de oven voor op 180° C. Schep de Parmezaanse kaas in 4 hoopjes op een met bakpapier beklede ovenplaat. Zet 5 tot 7 minuten in de oven.
4. Pureer de soep en roer de room er doorheen (houd 2 eetlepels apart voor de afwerking). Breng op smaak met peper en zout.
5. Verdeel de soep over kommetjes of borden. Werk af met wat waterkers en een druppeltje room. Serveer met een Parmezaankrokantje.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over waterkers of andere vitamine C-rijke supplementen in ons assortiment? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief) of via onze contactpagina.
