Het eerste waar we aan denken bij het woord ‘spinazie’ is natuurlijk de cartoon met Popeye, de zeeman die iedereen kon verslaan als hij een blik spinazie naar winnen wierp. Spinazie is echter niet alleen in cartoons dé krachtpatser onder de bladgroente. Vanwege de bulk aan vitamines en mineralen is deze groente namelijk allesbehalve te versmaden.
- Wat is spinazie?
- Spinazie komt uit Perzië
- Bladspinazie en wilde spinazie
- Hoe moet ik spinazie bewaren?
- Hoe zit het met nitraat en nitriet in spinazie?
- Mag ik spinazie opwarmen?
- Spinazie: goede bron van eiwitten en tjokvol andere voedingsstoffen
- Klopt het dat er uitzonderlijk veel ijzer in spinazie zit?
- Optimaal profiteren van spinazie
- Recept risotto met spinazie, citroen en pijnboompitten
Wat is spinazie?
Spinazie (Spinacia oleracea) wordt tegenwoordig wereldwijd geteeld. Het is omwille van de rijkdom aan vitamines en mineralen een belangrijk voedingsgewas. Spinazie is een lid van de ganzenvoetfamilie. Hiertoe behoren veel eetbare gewassen, zoals rode bieten of snijbiet. Het is een snelgroeiend, vorstbestendig eenjarig gewas dat vooral in het voorjaar en in de herfst wordt geteeld. De plant kan 20 tot 40 centimeter hoog worden terwijl de wortel wel 140 centimeter diep gaat. De bladeren zitten in een bladrozet aan een steel.
“Catharina de’ Medici beval dat elke maaltijd spinazie moest bevatten”
De donkergroene bladgroente stamt oorspronkelijk uit Perzië, het land dat we nu Iran noemen. Opmerkelijk is dat spinazie niet bekend was bij de Grieken en Romeinen maar wel een populaire groente in de Arabisch-Mediterrane omgeving was. De naam stamt in ieder geval ook uit het Perzisch en is afgeleid van ‘isfinadsch’ en ‘isfanach’ tot het Spaanse ‘espinaca’. In 647 na Chr. werd al in het Chinees over spinazie geschreven. Hierin wordt verteld hoe de groente via Nepal China bereikte.
De Saracenen beschreven in de negende eeuw als eerste de teelt van spinazie in Europa. Waar eerst de groente ‘tuinmelde' favoriet was op het Middeleeuwse menu, werd deze rond 1500 verdrongen door spinazie. Grappig detail is dat Catharina de Medici dol was op spinazie. Zij beval zelfs dat elke maaltijd spinazie moest bevatten. De naam ‘florentine’ voor spinazieschotels verwijst hiernaar. Catharina de’ Medici was namelijk in Florence geboren. De echte populariteit van spinazie wereldwijd ontstond overigens toch door Popeye de zeeman. Hij populariseerde de gezonde groente.
“Bij aankoop moet spinazie donkergroen van kleur zijn en hele, malse en frisse bladeren hebben”
U heeft vast zelf wel eens verse spinazie in een zak bij de supermarkt gekocht. We onderscheiden hierbij drie soorten: kleinbladige bladspinazie, grootbladige spinazie en wilde spinazie. De kleinbladige variant vinden we vooral in het voorjaar en najaar. De fijne, sappige blaadjes zijn ideaal voor salades. De grootbladige spinazie is vanaf maart of april beschikbaar. Deze bladeren zijn wat groter en stugger. Vaak wordt deze spinazie voor warme gerechten gebruikt.
De wilde spinazie is nog grover en stugger waardoor deze variant bijzonder geschikt is om mee te koken of wokken. Hij slinkt minder snel en blijft iets meer beetgaar. Deze vinden we minder snel in de supermarkt maar wel op de markt of bij de betere groenteboer. Let altijd goed op: bij aankoop moet spinazie donkergroen van kleur zijn en hele, malse en frisse bladeren hebben. Hij moet koel en knapperig aanvoelen.
“Het beste is om verse spinazie op de dag van aankoop te consumeren”
Spinazie bederft snel. Vaak maken telers de spinazie voor de oogst nat, want dit verlengt de bewaartijd en geeft minder nitrietvorming. Het beste is om verse spinazie op de dag van aankoop te consumeren. Als dit niet lukt, is de groente ongeveer twee dagen in de koelkast houdbaar. Wie hem langer wil bewaren, kan de spinazie even blancheren en dan in een goed afgesloten bak of zak twaalf maanden in de diepvries stallen.
“Spinazie heeft de eigenschap om nitraat op te slaan”
Van nature bevat spinazie een vrij hoog gehalte aan twee stoffen die bij overmatig gebruik niet goed voor de gezondheid zijn. Dit zijn oxaalzuur en nitraat. De meeste planten bevatten als zout een kleine hoeveelheid oxaalzuur, maar spinazie spant de kroon. In grote hoeveelheden veroorzaakt het braken en diarree. Bij het weggooien van het kookwater wordt het grootste deel van het aanwezige oxaalzuur verwijderd.
Bovendien bevat elke plant nitraat. Dit is een natuurlijk stofwisselingsproduct. Spinazie heeft echter de eigenschap om, meer dan andere planten, nitraat op te slaan. Deze stof kan vervolgens in nitriet worden omgezet. Ook dit is niet goed voor onze gezondheid. Deze omzetting vindt plaats als spinazie is gekookt. Om deze reden luidt het advies om niet vaker dan tweemaal per week spinazie of andere groente met veel nitraat te eten. Zoals meestal is variatie het devies.
Tip:
Veel mensen krijgen stroeve tanden als ze spinazie eten. Dit komt door de stof oxaalzuur dat zich aan de kalk op onze tanden hecht. Wilt u dit voorkomen? Voeg dan melk of room toe aan uw spinaziegerecht of eet er een gekookt eitje bij.
Lang werd gedacht dat spinazie niet mocht worden opgewarmd in verband met bovengenoemde omzetting van nitraat in nitriet. Deze opvatting is achterhaald. U mag spinazie wel degelijk opwarmen. Hierbij is wel van belang dat u de spinazie na de eerste bereiding snel laat afkoelen en in de koelkast bij 4-7° C bewaart. Op die manier voorkomt u dat de bacteriën die verantwoordelijk zijn voor de productie van nitriet minder kans krijgen om te groeien. Zo komen we ook bij de volgende achterhaalde veronderstelling.
Lang adviseerde het Voedingscentrum namelijk om nitraatrijke groente als sla of spinazie niet met vis of schaaldieren te combineren. Recente onderzoeken hebben echter uitgewezen dat deze opvatting niet klopt. Het is derhalve geen probleem om vis of schaaldieren met spinazie te combineren.
“Spinazie is een echt superfood want het barst van de gezonde vitamines en mineralen”
Vegetariërs en veganisten krijgen vaak de vraag: waar haal jij je eiwitten uit? Vaak verwijst men dan naar peulvruchten en noten. Spinazie is echter ook een prima bron van eiwitten. Zo bevat 100 g spinazie 2,5 gram eiwit. Samen met een vleesvervanger en wat granen zit u zo aan de gewenste hoeveelheid. Los van dat is spinazie een echt superfood want het barst van de gezonde vitamines en mineralen. Het bevat onder meer veel vitamine K, A (in de vorm van carotenoïden) en C. Vitamine A is onder meer goed voor de ogen en de huid. Vitamine K speelt een belangrijke rol in het bloedstollingsproces en vitamine C is natuurlijk dé weerstandsvitamine bij uitstek. Ook treffen we de mineralen mangaan, ijzer, magnesium, foliumzuur, kalium, zink en calcium in deze groene bladgroente aan. Bovendien is het een goede bron van vitamine E, vitamine B1, B3 en B6, fosfor, koper, luteïne en zeaxanthine. Selenium, zink, mangaan en de vitamines A, C en E zijn krachtige antioxidanten en fytonutriënten. En niet te vergeten: spinazie bevat veel tryptofaan. Dit is een aminozuur dat belangrijk is voor de aanmaak van het slaaphormoon melatonine.
“We kennen heemijzer en niet-heemijzer”
Door de cartoon van Popeye denken we dat spinazie praktisch uit elkaar barst van het ijzer. Enerzijds is dit correct: verse spinazie bevat 2,75 mg ijzer per 100 gram en gekookte spinazie 3,57 mg per 100 gram. Hiermee zou het gelijk staan met rundvlees. Anderzijds is de vorm van ijzer van belang. We kennen namelijk heemijzer en non-heemijzer. In vlees en vis treffen we heemijzer aan. Deze vorm wordt goed door ons lichaam opgenomen. In fruit, groente en brood zit echter vooral non-heemijzer.
Deze vorm heeft een lagere biologische beschikbaarheid in ons lichaam. Daarnaast maakt het bovengenoemde oxaalzuur in spinazie de opname nog lastiger omdat oxaalzuur zich aan ijzer bindt. Spinazie is zeker een fantastisch gezonde bladgroente, maar puur voor de ijzeropname is het niet de meest efficiënte.
“Spinaziepoeder biedt alle voordelen van verse spinazie”
Wilt u optimaal profiteren van al het goede van spinazie in de juiste verhoudingen? Probeer dan eens ons spinaziepoeder. Het biedt alle voordelen van verse spinazie maar dan in geconcentreerde vorm. Hierdoor blijft de voedingswaarde optimaal bewaard. Het poeder is samengesteld met 100% pure gevriesdroogde spinazie waardoor alle belangrijke voedingsstoffen intact zijn gebleven. Het spinaziepoeder uit natuurlijke teelt is een fijne toevoeging aan yoghurt, vruchten, smoothies of kwark. Ook zou u het in plaats van verse spinazie in een hartige taart kunnen gebruiken. Lekker snel en makkelijk!
Voor de keukenprinsen en -prinsessen onder ons is het natuurlijk altijd fijn om met verse groente de heerlijkste gerechten te creëren. Bijvoorbeeld deze Italiaanse risotto met spinazie, citroen en pijnboompitten. Onthoud: was verse spinazie altijd grondig, ook als-ie uit een zak komt!
(Bron: allesoveritaliaanseten.nl)
Ingrediënten (voor 2 pers.):
- 200 g risottorijst
- 30 g boter
- 300 g spinazie
- 100 ml droge witte wijn
- 500 ml kippenbouillon
- 1 ui
- 2 handjes pijnboompitten
- 1 handje Parmezaanse kaas
- 1 citroen
- peper en zout
Bereiden:
- Verwijder de schil van de ui en snipper de ui. Verwarm de kippenbouillon, rooster de pijnboompitten en schaaf de Parmezaanse kaas. Rasp de buitenkant van de citroen.
- Smelt de boter in een pan. Als deze heet is, voeg de ui toe. Fruit deze 2-3 minuten tot-ie glazig is.
- Voeg de risotto toe. Roer deze goed door de boter zodat elke korrel hiermee bedekt is. Als in het midden van de korrel het witte ‘pitje’ zichtbaar is, blus je alles af met witte wijn.
- Laat de rijst de wijn volledig opnemen. Schep dan de eerste bouillonlepel in de pan. Zodra ook deze is opgenomen, voeg je weer een soeplepel toe. Herhaal dit proces tot de risotto bijna gaar is.
- Bak in intussen in een koekenpan met wat olijfolie de spinazie met peper en zout. Laat de spinazie helemaal slinken en knijp het vocht eruit. Snijd de spinazie vervolgens zo klein mogelijk.
- Als de risotto bijna gaar is, haalt u de pan van het vuur. Schep er nog een klein beetje bouillon bij zodat de risotto verder gaart tot een perfecte korrel.
- Roer de spinazie met de citroenrasp en de helft van de pijnboompitten door de risotto. Voeg ook wat kaas en boter toe en roer goed door. Proef dan. De risotto moet zout genoeg zijn maar met een lichte smaak van citroen. U kunt het geheel zelf op smaak brengen met nog wat citroensap of meer zout of kaas.
- Serveer direct in een diep bord, garneer met de pijnboompitten en wat grove vlokken kaas. Buon appetito!
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over spinazie of een van onze andere supergroentes? Neem dan tijdens kantoortijden contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
