Hoe en waarom we onze darmen gezond willen houden

Er wordt vaak gezegd dat ‘een goede gezondheid begint in onze darmen’. Maar wat wordt daar nou eigenlijk precies mee bedoeld? De darmen zijn onderdeel van ons spijsverteringsstelsel. Spijsvertering is niets anders dan het omzetten van voeding in stoffen die op celniveau in ons lichaam kunnen worden ‘verbrand’ tot energie of op een andere manier nuttig zijn voor de vele interne processen die daar plaatsvinden.

• De globale werking van ons spijsverteringsstelsel
• De route van het voedsel door ons lichaam
• We dragen 1.5 kilo bacteriën met ons mee
• Ieder mens heeft een uniek microbioom
• Het belang van vezelrijke voeding
• Suiker en zoetstoffen hebben een negatief effect op het microbioom
• Supplementen die de spijsvertering stimuleren
• Gefermenteerd voedsel bevat veel goede bacteriën

In goede, volwaardige voeding zitten allerlei stoffen die heilzaam zijn. Denk daarbij aan vitamines, mineralen, vezels, enzymen en eiwitten. In principe worden koolhydraten en vetten in de cellen omgezet tot energie. Stoffen die niet functioneel zijn voor de werking van de verschillende lichaamsprocessen worden door de lever en de nieren herkend en uitgescheiden.

De globale werking van ons spijsverteringsstelsel

De spijsvertering begint met een heerlijk bordje eten. Op het moment dat wij daar een hap van nemen en daar in onze mond op kauwen, komt er in de mond het spijsverteringsenzym ‘amylase’ vrij. Dit enzym zorgt voor de eerste de afbraak van voedsel, in dit geval van zetmeel. Uiteindelijk is het doel van de ‘spijsvertering’ dat de voedingsstoffen tot steeds kleinere deeltjes wordt afgebroken, totdat ze zo klein zijn geworden dat het via het bloed kan worden getransporteerd en opgenomen of in de cellen kan worden omgezet in energie.

De route van het voedsel door ons lichaam

Nadat het vermalen is in de mond, gaat het voedsel via de slokdarm naar de maag. In de maag wordt het verder verteerd door middel van maagzuur. Vervolgens gaat de voedselbrij naar de twaalfvingerige darm, waar het maagzuur wordt geneutraliseerd en dan trekt de voedselkaravaan weer verder naar de dunne darm. In de dunne darm worden voedingsstoffen opgenomen in het bloed en het lymfevocht. Het voedsel vervolgt zijn weg naar de dikke darm, waar de laatste voedingsstoffen zoals galzouten worden opgenomen en tenslotte verzamelt het restant zich in de endeldarm om uiteindelijk te worden uitgescheiden.

We dragen 1.5 kilo bacteriën met ons mee

De dunne darm is ongeveer 6 meter lang. In de dunne darm worden ook verteringssappen aan de voedselbrij toegevoegd. Allemaal om ervoor te zorgen dat voor het lichaam belangrijke voedingsstoffen vrijkomen om te kunnen worden opgenomen. De dikke darm is ongeveer 1 meter lang. Bij de afbraak van het voedsel in steeds kleinere elementen, worden de darmen geholpen door bacteriën. We dragen zo’n anderhalve kilo aan bacteriën met ons mee. Daarvan leven de meesten in de dikke darm en een kleiner aantal in de dunne darm en in de maag.

Ieder mens heeft een uniek microbioom

Er is vastgesteld dat er ruim 1000 soorten bacteriën bestaan die in het menselijk lichaam leven. In menselijke darmen leven gemiddeld 100 tot 600 verschillende soorten bacteriën in diverse samenstellingen, waardoor ieder mens een uniek microbioom heeft. De term ‘microbioom’ verwijst naar het geheel aan bacteriën dat in het maagdarmkanaal leeft. De bacteriën kunnen worden onderverdeeld in ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën. Voor een optimale vertering is een goede balans tussen deze soorten bacteriën wenselijk. Hoe diverser het microbioom is samengesteld, hoe beter dat voor ons is omdat ons lichaam dan gebruik kan maken van alle voordelen die de diverse bacteriën ons kunnen bieden.

Het is dus belangrijk een divers microbioom te hebben met zo veel mogelijk verschillende ‘goede’ bacteriën. Voeding speelt daarbij een belangrijke rol, al dan niet in combinatie met een goed probiotica supplement. 

Tip: maak probiotica capsules open en vermeng het probioticapoeder met wat biologische yogurt.
Laat het een uur of langer op kamertemperatuur staan en eet de yogurt dan op.

Het belang van vezelrijke voeding

Vezels worden niet verteerd door ons lichaam, maar wel door de bacteriën die in ons maag-darmstelsel leven. Door deze bacteriën regelmatig van dergelijke ‘goede voeding' te voorzien, kunnen zij blijven leven en zich vermeerderen. Vezels vinden we in verse groenten en in vers fruit, in ongeraffineerde graanproducten (volkoren), bruine rijst en in peulvruchten. Psyllium husk capsules zijn een gemakkelijke aanvulling op de dagelijkse vezelinname. Het is daarbij wel van belang de gehele dag voldoende water te drinken.

Suiker en zoetstoffen hebben een negatief effect op het microbioom

Uit onderzoeken komt naar voren dat suiker en zoetstoffen de groei van bepaalde ‘slechte’ darmbacteriën stimuleren. Probeer deze stoffen dus zoveel mogelijk te vermijden.

Supplementen die de spijsvertering stimuleren

• Gember. Gember is de wortel van de gemberplant (Zingiber officinale) en wordt in veel landen als specerij gebruikt om de spijsvertering te stimuleren.
  
• Pepermuntolie. Pepermuntolie (Mentha piperita) kan worden ingenomen ter ondersteuning van de spijsvertering. Pepermuntolie softgels bevatten naast pepermuntolie ook gemberolie en venkelolie. In de kruidenleer dateert het gebruik van de pepermuntolie al sinds het oude Griekenland waar het fris ruikende pepermuntblad traditioneel werd ingezet om de spijsvertering te stimuleren.

Gefermenteerd voedsel bevat veel goede bacteriën

Gefermenteerd voedsel is voedsel dat is ‘voorverteerd’ door melkzuurbacteriën. Deze bacteriën vallen onder de goede bacteriën. Gefermenteerde voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld zuurdesembrood, yoghurt, zuurkool en tempé. Zoals bij alles is ook de kwaliteit van het product van belang. Fermentatie heeft tijd nodig en bij grote bedrijven die erg gericht zijn op het maken van winst, is tijd een factor die hen ‘geld’ kost. Wie serieus wil werken aan de verbetering van het microbioom, dient dus rekening te houden met het soort voeding dat wordt gegeten. Wie dat leuk vindt, kan zich verdiepen in het maken van verfrissende natuurlijke dranken als  kombucha, water- of melkkefir of ergens een cursus of workshop volgen hoe groenten te fermenteren.