De oorspronkelijke inwoners van Canada weten het al eeuwen: met goldenseal (Canadese geelwortel) kun je alle kanten uit. Het is inzetbaar als verfstof, maar heeft ook gunstige kenmerken voor de gezondheid. Goldenseal is bij uitstek een waardevolle wortel met een indrukwekkende inhoud.
- Wat is goldenseal (Canadese geelwortel)?
- Waarom wordt Canadese geelwortel ‘goldenseal’ genoemd?
- Hoe werd goldenseal in de rest van de wereld bekend?
- Goldenseal bevat relatief veel berberine
- Goldenseal als voedingssupplement
Wat is goldenseal (Canadese geelwortel)?
Goldenseal (Hydrastis canadensis) groeit in de diepe wouden van de Verenigde Staten en Canada. Dit heilzame kruid behoort tot dezelfde familie als boterbloemen, de Ranonkelfamilie (Ranunculaceae). De lage, uitgestrekt plant heeft palmvormige bladeren. Deze groeien uit een kruipende, ondergrondse stengel die talrijke wortels bezit. In het midden van elke reeks diepgelobde bladeren verschijnt een enkele witte bloem.
Deze verandert vervolgens in een rode bes met ongeveer tien zaden. De vruchtjes lijken op het eerste oog een beetje op frambozen. De knoestige wortelstok is aan de buitenkant donker grijsbruin en van binnen groenachtig geel. De wortels zijn praktisch onuitroeibaar. Dit verwijst vaak naar een weerstandsverhogend kenmerk van een plant.
“De Hydrastis canadensis dankt de naam ‘goldenseal’ aan de goud-gele strepen op de bast”
Waarom wordt Canadese geelwortel ‘goldenseal’ genoemd?
De Hydrastis canadensis dankt de naam ‘goldenseal’ aan de goud-gele strepen op de bast. Als de bast is gebroken, vertoont het litteken een soort gouden briefzegel. Vandaar ‘goldenseal’ (gouden zegel). De Latijnse, botanische naam Hydrastis canadensis is afgeleid uit het Grieks. ‘Hydrastis’ betekent water, wat verwijst naar het gegeven dat de plant zich het lekkerst voelt in een vochtrijke omgeving. ‘Canadensis’ staat simpelweg voor Canada. De plant wordt immers het meest gevonden in Canada en het noordoosten van de Verenigde Staten. In Nederland is de Canadese geelwortel ook wel bekend onder volksnamen als Canadese anemoon, goudzegel, Indische kleurstof, gemalen framboos, oogwortel, wilde kurkuma, oranjewortel en eye balm.
“Toen de kolonisten kennis maakten met de Canadese geelwortel,werd dit waardevolle kruid razend populair”
Zoals gezegd, maakten de Canadese inheemse bewoners al veelvuldig gebruik van goldenseal. Ze maakten er een afkooksel van of gebruikten de plant volgens de traditionele heilkunde uitwendig bij zweren, infecties, ontstoken tandvlees, slangenbeten en pijnlijke ogen. Vandaar de volkskundige benaming ‘eye balm’. Bovendien fabriceerden ze op basis van de Hydrastis canadensis een zalf om insecten te verdrijven. Daarnaast beschilderden ze hun kleding en wapens met de gele kleurstof die zich in het kruid bevindt.
In schaarse tijden werd de plant zelfs als voedingsmiddel gebruikt. Toen de kolonisten met de Canadese geelwortel kennismaakten, werd dit waardevolle kruid razend populair. Zó populair dat de plant zelfs zeldzaam werd. Ook mijnbouw en overbevissing lieten een vernietigend spoor na. Vanaf ongeveer 1850 wordt de plant in de Verenigde Staten derhalve commercieel verbouwd.
In 1760 deed de Canadese geelwortel z’n intrede in Europa. Hij werd onder de naam ‘Warnera’ in Engeland geïntroduceerd. De naam ‘Warnera’ verwijst naar de botanist Richard Warner. Al snel werd de plant ook in Kew, Edinburgh en Dublin geteeld. Sinds 1977 is de Hydrastis canadensis in Canada als beschermde plantensoort geregistreerd.
“Met name berberine geniet bekendheid”
Hoewel goldenseal nog niet uitgebreid in een laboratoriumomgeving is getest, lijkt de plant legio gezondheidsvoordelen te hebben. Dit is te herleiden uit het brede scala aan inhoudsstoffen. Voor gezondheidsbevorderende doelen wordt alleen de minstens drie jaar oude wortel gebruikt. Deze bevat verschillende alkaloïden zoals hydrastine, canadine, corypalmine en relatief veel berberine. Met name berberine geniet bekendheid als zijnde goed voor de cholesterolspiegel*.
Berberine draagt bij aan het behoud van een gezonde bloedsuikerspiegel*, goed voor hart en bloedvaten* en goed voor de leverfunctie*. Daarnaast bevat de wortel vetten, eiwitten, vluchtige olie, galactose en fructose, polyfenolzuren en lignine. Daar houdt het echter niet mee op, want Canadese geelwortel bevat tevens de mineralen calcium, magnesium, aluminium, ijzer, chroom, mangaan, kalium, selenium, fosfor, silicium, natrium, tin en zink. En dan hebben het nog niet eens over de vitamines gehad! In de Hydrastis canadensis treffen we namelijk de vitamines A, C, E, B1, B2, B3, choline, biotine en inositol aan. Goldenseal is overduidelijk een waardevolle wortel met een indrukwekkende inhoud. Geen wonder dat het kruid vooral bekendheid geniet als zijnde ondersteunend voor het immuunsysteem*.
*Evaluatie gezondheidsclaims is lopende.
“De meeste gekweekte goldenseal belandt in voedingssupplementen”
Goldenseal als voedingssupplement
Zoals hierboven beschreven, wordt goldenseal tegenwoordig volop gecontroleerd gekweekt. Hierdoor wordt het kruid niet meer met uitsterven bedreigd. De meeste gekweekte Canadese geelwortel belandt in voedingssupplementen. Zo kunt u bij ons terecht voor goldenseal-capsules met maar liefst 10% van de stof berberine. Ze zijn gestandaardiseerd op 20:1 goldensealextract. Bovendien zijn onze capsules volgens IFS-normen gecapsuleerd en geschikt voor vegetariërs en veganisten.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over goldenseal of andere plantaardige supplementen? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
