Pastinaak, schorseneren en aardperen. Het zijn allemaal zogenoemde ‘vergeten groentes’. Net zoals het oeroude gewas rammenas dat we ook als zwarte radijs kennen. Gelukkig wordt steeds meer van die ‘oude’ groente uit de vergetelheid getrokken. Deze is immers niet alleen lekker maar ook nog eens goed voor ons lijf. Zo is rammenas zwart goud voor de gezondheid.
- Wat is rammenas of zwarte radijs?
- Wat is het verschil tussen radijs en rammenas?
- Raphanus sativus of rammenas
- Rammenas: haver van het menselijk werkpaard
- Groentesap met zwarte radijs
- Zwarte radijs bevat zwavelverbindingen
- Zwarte radijs: boordevol bioactieve stoffen
- Recept rammenassoep met honing en waterkers
Rammenas of zwarte radijs (Raphanus sativus L. var. Niger Kerner) is een stokoud koolgewas dat tot de familie van de kruisbloemigen hoort. Hiertoe worden ook de radijs, mosterd, mierikswortel en broccoli. Zwarte radijs vertoont veel gelijkenissen met de ‘gewone’ radijs zoals we ‘m kennen maar hij onderscheidt zich door zijn vorm en kleur. De knol kan langwerpig of rond zijn, zwart of wit. We kennen bovendien verschillende soorten rammenas: zwarte, witte en de daikinwortel. Daarnaast is er een zomer- en een winterrammenas.
De zomerse variant groeit snel. Daardoor is de wortel wat minder stevig en niet zo lang houdbaar. De winterrammenas is zwaarder en steviger. Hij heeft dan ook vier maanden nodig eer hij klaar is om te worden geoogst. Het voordeel is dat hij wel tot in het voorjaar kan worden bewaard. Duitsers zijn overigens gek op rammenas. Ze noemen de witte zomervariant ‘rettich’. Het gewas wordt dan ook volop bij onze oosterburen geteeld. Bijzonder: hoe zwart de schil van een rammenas ook is, het vruchtvlees is spierwit.
“Radijs is een stengelknol en rammenas een wortelknol”
De zwarte radijs stamt vermoedelijk uit de regio die we nu als Syrië kennen. In het oude Griekenland en Rome stond zwarte radijs ook al bekend als bron van voedsel. De knol werd meestal rauw gegeten met zout en azijn. Ook perste men er sap uit dat gezondheidsbevorderende kenmerken zou hebben. Het verschil tussen radijs en rammenas zit ‘m in het gegeven dat radijs een stengelknol is en rammenas een wortelknol. De rammenas heeft dus een verdikking in de wortel.
“De ‘L’ geeft aan dat Linnaeus de naamgever van de plant is geweest”
De Latijnse naam Raphanus sativus L. var. Niger Kerner is als volgt te verklaren. ‘Raphanus’ is de benaming die in de klassieke tijd voor radijzen werd gebruikt. ‘Sativus’ staat voor ‘gekweekt’. En als u in botanische namen de letter ‘L’ ziet, dan weet u dat dit de afkorting voor de beroemde Zweedse botanicus Linnaeus is. De ‘L’ geeft aan dat Linnaeus de naamgever van de plant is geweest. ‘Var’ staat voor ‘variant’. De wortelkleur wordt benoemd door het woord ‘Niger’, dat ‘zwart’ betekent.
En ‘Kerner’ als laatste, komt van de Nederlandse botanicus Johannes Hendrikus Kern die vooral onderzoek deed naar smartophyten. Dit zijn onderdelen in plantzaden die voor de ontkieming zorgen. Hoe zit het dan met ‘rammenas’? Dit is een verbastering van een Italiaans woord, ‘ramolaccio’, dat op z’n beurt weer van het woord ‘armoracia’ komt. ‘Armoracia’ is de Latijnse familienaam van de radijs.
“Rammenas was krachtvoer voor de bouwers van de piramides”
Inmiddels weten we dat rammenas 4500 jaar geleden al bij de Egyptenaren bekend was. Sterker: het was krachtvoer voor de bouwers van de piramides. De knol wordt wel eens als ‘haver van het menselijk werkpaard’ betiteld. Bekend is dat de piramidebouwers recepten met rammenas en rauwe knoflook gebruikten om geest en lichaam te stimuleren. Uit de rammenaszaden werd olie geperst. Radijs staat dan ook samen met andere groente op de piramide van Cheos beschreven.
In Oost-Azië is de rammenas overigens al 3000 jaar geleden bekend. Het vermoeden bestaat dan ook dat de rammenas een kruising is tussen een zeeradijs met een Aziatische soort.
“Meestal wordt aangeraden slechts een paar plakjes zwarte radijs per dag te eten”
Grappig weetje: in de zeventiende eeuw was groentesap een populair drankje. Vanuit dat perspectief raadde de Engelse kruidenspecialist Culpeper een ‘groentesmoothie’ aan waarin het sap van zwarte radijs was verwerkt. Zo kregen mensen een beetje rammenas binnen maar niet te veel. Rammenas dient namelijk in kleine beetjes te worden geconsumeerd. Het lichaam heeft er namelijk moeite mee om de taaie vezels te verteren.
Meestal wordt aangeraden slechts een paar plakjes per dag te eten. De knol is geschikt om te raspen en hem vervolgens in een salade te verwerken. Als u dit aanvult met enkele fijngesneden rammenasbladeren kan uw lichaam de rammenas beter verwerken. Goed kauwen, is hierbij ‘key’. Op die manier maakt u met uw speeksel enzymen aan die het spijsverteringsproces ondersteunen. Wilt u net als onze voorouders zonder juicer sap van de rammenas maken? Daar hebben ze destijds iets op bedacht. Snijd een zwarte radijs in schijven en leg ze op een diep bord. Schep vervolgens een flink aantal eetlepels suiker of honing over de schijven. Dek af met een ander bord en verzwaar dit met een pan of iets anders. 24 Uur later is het sap uit de schijven losgekomen. Dit kunt u afgieten en in de koelkast bewaren. Het is een paar weken houdbaar.
“Zwarte radijs heeft een typische, pittige smaak”
Inmiddels heeft rammenas z’n weg naar vele eettafels gevonden. Het heeft een typische, pittige smaak. Deze dankt de knol aan de zwavelhoudende mosterdolie. Rammenas wordt daarbij niet voor niets ‘het zwarte goud voor de gezondheid’ genoemd. De knol bevat namelijk een grote verscheidenheid aan werkzame stoffen. Zo bevat zwarte radijs raphanusine A, B, C en D. Dit zijn stoffen die samenwerken met de zwavelverbindingen. Ze zijn verantwoordelijk voor een deel van de gezondheidsbevorderende kenmerken van rammenas. Zwavel is namelijk in staat om toxische stoffen aan zich te binden. Dat maakt zwarte radijs ideaal bij een detox.
“De specifieke koolhydraten in zwarte radijs heten glucosinolaten”
De pittige wortel bevat daarnaast de vitamines bètacaroteen, B1, B2, B3, B5, B6, B11 (foliumzuur) en vitamine C. En wat dacht u van een bulk aan mineralen? Zwarte radijs bevat namelijk een hele reeks: kalium, zink, natrium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium, mangaan, selenium, chroom, borium, koper en zwavel. Evenmin te versmaden in de groente zijn de enzymen, diverse zuren, vezels, fystosterolen, eiwitten, vetzuren, koolhydraten en 17 aminozuren.
De specifieke koolhydraten in zwarte radijs heten glucosinolaten. Deze bioactieve stoffen beschermen planten tegen ziekte. Bovendien zijn glucosinolaten fijne smaakmakers en krachtige antioxidanten.
Wilt u op een eenvoudige manier van al deze fijne stoffen profiteren? Dan kunt u uiteraard bij ons terecht voor een voedingssupplement met zwarte radijs extract. Ons vegetarisch extract is gestandaardiseerd op 4:1.
“Let bij het kopen van deze ‘vergeten groente’ goed op of de rammenas stevig is en geen zachte plekken bevat”
(Bron: colruyt.be)
Vindt u het leuk om eens zelf culinair met zwarte radijs te experimenteren? U zou onderstaand recept voor een verrukkelijke rammenassoep met honing en waterkers kunnen proberen. Let bij het kopen van deze ‘vergeten groente’ goed op of de rammenas stevig is en geen zachte plekken bevat. U kunt de wortelknol meestal in de wintermaanden bij de beter gesorteerde groenteboer, op de markt en bij biologische winkels vinden. Ramenassen met lof zijn langer houdbaar dan zonder. Bewaar zwarte radijs bovendien niet in de koelkast maar op een plek rond de 12° C. Onthoud ook dat rammenas na het koken veel van z’n pittige smaak verliest.
Ingrediënten:
- 1 rammenas
- 1 preiwit
- 1 aardappel
- half bosje waterkers
- 2 teentjes knoflook
- 1 el vloeibare honing
- 1 l kippenbouillon
- 1 el olijfolie
- 0,5 tl gedroogde tijmtakjes
- peper en zout
Bereiden:
1. Schil de zwarte radijs en de aardappel. Snijd in gelijke stukken.
2. Snij het preiwit in de lengte in tweeën en snijd in gelijke stukken.
3. Hak de knoflook fijn.
4. Verhit de olijfolie in een pan en stoof de knoflook glazig.
5. Roer de stukken prei erdoorheen en laat 2 minuten stoven.
6. Voeg de stukken rammenas en aardappel toe.
7. Voeg de kippenbouillon toe en kruid met de tijm.
8. Breng aan de kook en laat 25 minuten koken.
9. Pureer de soep met een staafmixer.
10. Roer de honing door de soep.
11. Kruid af met peper en zout.
12. Garneer met de waterkers.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over zwarte radijs of andere kruisbloemigen? Neem dan tijdens kantooruren contact op met onze medewerkers via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief).
