Rond de feestdagen zie je ze ook in Nederland steeds vaker onder de deur hangen: mistletoetakken. In Engelstalige landen is het een traditie dat wie samen onder een mistletoe of maretak staat, elkaar vrijblijvend mag kussen. Waar komt deze traditie vandaan? En wat kan de praktisch onverwoestbare en in de natuur parasiterende maretak nog meer? We duiken in de geschiedenis van deze historische tak die wordt omgeven door mysteries en rituelen.
- Wat is maretak of mistletoe?
- Asterix en Obelix kenden de maretak al
- Mistletoe staat symbool voor liefde
- Kussen onder de mistletoe: Engelse traditie
- Maretak: boordevol fijne stoffen
- Gezondheidsbevorderende eigenschappen van de maretak
Wat is maretak of mistletoe?
Bijna iedereen kent de plant wel uit Amerikaanse films: de mistletoe (Viscum album) met witte bessen die rond de feestdagen boven de deur wordt gehangen. Bij ons staat de mistletoe ook bekend als maretak, mistel en vogellijm. Het is een groenblijvende halfparasiet. Dat wil zeggen dat hij een gastheer nodig heeft om te kunnen groeien. Hij heeft zelf echter ook bladgroen en kan op die manier via fotosynthese in zijn eigen levensonderhoud voorzien. De gastheer heeft dan ook weinig last van de maretak.
Bijna alle loofbomen zijn geschikt. De plant heeft echter een voorkeur voor bomen met zacht hout zoals bijvoorbeeld vruchtbomen. In Nederland groeit de maretak vooral in Limburg omdat daar veel kalk in de grond zit. In het voorjaar zien we opvallende lichtgroene bloemetjes aan de tak verschijnen. De witte besjes, die in de winter verschijnen, zijn doorschijnend, omdat het zaad niet tegen donker kan.
“Maretak zou het kwaad verjagen”
Asterix en Obelix kenden de maretak al
Al eeuwen worden magische krachten aan de maretak toegekend. De Romeinse geschiedschrijver Plinius de Oudere (ca. 23-79) beschreef reeds hoe de Keltische druïden maretak uit eikenbomen haalden. Volgens de legende sneed een in wit geklede druïde ten behoeve van de midwinterceremonie met een gouden sikkel de maretak uit de heilige eik. De plant werd in witte doeken opgevangen. Later werd de maretak in water gedompeld en als bescherming tegen ziekten en onheil gebruikt. ‘Mare’ betekent ‘kwaad’ of ‘boos’ en zou het kwade dus verjagen. Bovendien werd maretak bij vruchtbaarheidsrituelen gebruikt. In de strips van Asterix en Obelix wordt mistletoe door tovenaar Panoramix in een toverdrank voor onoverwinnelijkheid gebruikt. Tot op de dag van vandaag wordt mistletoe door sommigen als ‘heksenkruid’ beschouwd.
“Mistletoe wordt vaak met de liefde tussen twee mensen geassocieerd”
Mistletoe staat symbool voor liefde
De maretak speelt ook in een Scandinavische legende een hoofdrol. Volgens dit volksverhaal werd de god Baldr door een uitspraak van zijn moeder beschermd. Frigga had bepaald dat haar zoon nooit door een plant zou kunnen worden getroffen. Ze vergat echter de maretak. Toen Baldr werd aangevallen door een verrader van de goden, Loki, werd hij alsnog gedood omdat de punt van de pijl die hem trof van de maretak was gemaakt. Frigga was zo kapot van verdriet dat haar tranen in besjes veranderden en aan de tak groeiden. Deze besjes stonden symbool voor haar liefde voor haar zoon. Vanuit dit perspectief wordt de mistletoe vaak met de liefde tussen twee mensen geassocieerd.
“Als alle bessen op waren, was de maretak zijn magische werking kwijt”
In de 18e en 19e eeuw gaven de Engelsen deze liefde vorm met de traditie van kussen onder de mistletoe. Al snel kwam hier nog een gebruik bij. Als een man een vrouw onder de maretak een kus had gegeven, plukt hij een bes af en gooide deze weg. Als alle bessen op waren, was de maretak zijn magische werking kwijt. We kussen elkaar nog steeds onder de mistletoe maar tegenwoordig doen we gelukkig niet meer zo moeilijk om een besje meer of minder.
”De besjes en bladeren zijn hartstikke giftig”
Het is superbelangrijk om te weten dat de besjes en bladeren hartstikke giftig zijn. Deze mag u dus nooit eten! Omdat dieren ze eveneens links laten liggen, is de plant praktisch onverwoestbaar. Wel kunnen de twijgjes van de mistletoe worden gebruikt. Hier kan bijvoorbeeld thee van worden gemaakt. In de maretak zit onder meer choline, histamine en tyramine. Daarnaast treffen we het niet-essentiële aminozuur GABA aan. Maretak bevat verder tannines in de vorm van polyfenolen en flavonoïden.
“Deze historische plant wordt als een stevige antioxidant gezien”
De maretak kent diverse gezondheidsbevorderende eigenschappen. Maretak ondersteunt het hart en de bloedvaten* en is goed voor de bloedcirculatie*. Verder wordt deze historische plant gezien als een stevige antioxidant en kan derhalve het immuunsysteem ondersteunen*. Antioxidanten beschermen gezonde cellen tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Bovendien is het goed voor de cholesterolspiegel*. U kunt bij ons terecht voor maretak-capsules. Deze zijn gestandaardiseerd op 2,5% polyfenolen. Bosjes mistletoe zijn in deze tijd van het jaar overigens veelvuldig verkrijgbaar.
*Evaluatie gezondheidsclaim is lopende.
Vragen of advies?
Wilt u meer weten over de maretak? Onze deskundige medewerkers staan u graag te woord. Ze zijn tijdens kantooruren bereikbaar via tel. +31 (0)75-612 12 47 (lokaal tarief) of via ons contactformulier.
